آناتومی زنب

كندوي جفتگيري سه قسمتي ملكه زنبورعسل

ساده تزين كندوي معمولي،كندوي لانگستروت است كه به وسيله ديوارهاي تخته اي،فيبر يا سه لايي به سه بخش مجزا تقسيم ميشود.در داخل هر بخش سه قاب بر اساس گنجايش انها قرار مي گيرد.در اين كندوها دريچه پرواز انها در درجات مختلف ايجاد مي شود.هر بخش كندو از قسمت بالاي كندو رابطه اي با بخش ديگر نداشته و با يك تخته يه پارچه برزنتي جدا شده است و درب اصلي كندو روي هر سه قسمت را مي پوشاند.

مزاياي اين نوع كندو:

1- قابهاي مورد مصرف استاندارد بوده و قابل استفاده در زنبورستان است.

2- در پايان هر دوره جفتگيري(حدود دو هفته)مي توان با نگهداري اخرين ملكه(مرحله اخر)كندو را به يك كندوي اصلي تبديل نموده و بقيه ديوارها را برداشته و دو تا دريچه هاي پرواز را نيز مسدود نمود.

3- اين نوع كندوي جفتگيري تحمل شرايط سخت محيطي را دارن(مهمترين صفت مطلوب).

4- درصد پذيرش سلولها و تولد ملكه در اين نوع كندوها بيشتر است(به خاطر داشتن جمعيت زياد).

www.mellifera.ir

پرورش ملکه زنبورعسل

پرورش ملکه بسیار شبیه به پروسه تولید ژله رویال است با این تفاوت که کلنی هایی آغاز کننده (انتخاب لارو پیوندی ) با هدف انتخاب می شود .تا ملکه ای مطلوب تولید گردد.

تولید ملکه زنبور عسل با دستگاه جنتر _ jenter system

روش جنتر جدیدترین روشی است که از آن در تولید ملکه زنبور عسل به تعداد زیاد استفاده می شود. حدود 25 سال است که در آلمان شروع شده و در آن ملکه های خوب جمعیت های مادر را در زمانی که در حداکثر فعالیت هستند ( نیمه دوم فروردین تا اواخر خرداد ماه ) در قفسه ینتر حبس می کنند.

فواصل میله های پلاستیکی قفسه درست مثل فواصل میله های پنجره ملکه 2/4 میلیمتر است به طوری که زنبورهای کارگر می توانند از آنها عبور کرده به داخل قفسه بروند و یا از آن خارج شوند ولی ملکه زنبور عسل به دلیل کلفت تر بودن بدنش قادر به خروج از آن نیست در نتیجه در قفسه حبس می شود.

داخل قفسه حدود 100 الی 150 سلول سرباز و پلاستیکی ملکه موجود است که ملکه ناچارا تخم هایش را داخل آنها می گذارد. تک تک سلولها قابل جدا شدن می باشند. زنبور دار می تواند سلولهای تخم دار را فوری از قفسه بیرون آورده و یا اینکه منتظر باشد تا لاروها متولد شوند و از آنجائی که کارگران می توانند به داخل قفسه رفت و آمد کنند از آنها پرستاری کرده و داخل سلولها به اندازه کافی ژله روآیال بریزند آنگاه سلولها را با لاروها و ژله روآیال از قفسه بیرون آورده و در تولید ملکه استفاده نمایند.

این سلولها را با لاروهایشان در قاب پیوند به پهنای فقط یک سانتیمتر می چسبانند و قاب را در داخل جمعیت هایی که قبلا یتیم شده اند و یا طبقه دوم که یک جمعیت قوی که ملکه هم دارد آویزان می کنند تا کارگران آنها را با ژله روآیال تغذیه و به ملکه تبدیل نمایند و به دنبالش هم برایشان سلولهای ملکه ساخته و سر آنها را نیز ببندند. سلولهای سر بسته ملکه ها را به چوب پنبه ها چسبانده آنها را در داخل قفسه های ملکه می گذارند. قفسه ها را یا داخل قاب پرورش ملکه گذاشته در کندوها آویزان می نمایند تا با استفاده از گرمای داخلی کندوها به رشدشان ادامه داده و ملکه ها متولد گردند و یا اینکه در داخل انکورباتور با گرمای 35 درجه می گذارند تا ملکه ها تولد یابند.

ارجحیت این روش نسبت به سایر روشها این است که :

1- نیازی به پیوند که نسبتا مشکل می باشد نیست.

2- در پیوند سن لاروها را حدس می زنند در این روش سن لاروها دقیقا معلوم است.

3- در صورت صحیح کار کردن روزانه از هر ملکه صدها تخم برای تولید ملکه بدست می آید.

هدف اصلی روش ینتر همان طوری که گفته شد پیدا کردن راهی است که به کمک آن تهیه لاروهای خوب برای تولید ملکه بدون آنکه نیازی به پیوند باشد ممکن گردد. چون پیوند کردن لاروها به وقت زیاد لازم دارد و هم قدرت بینایی چشم ها باید قوی باشد تا لاروها خوب دیده شوند و هم اینکه باید تمرین و تجربه کافی برای تشخیص سن لاروها را داشت و این کاری نیست که به آسانی از عهده از هر زنبور دار برآید.

روش ینتر زنبور دارها را به این هدف خیلی نزدیک می کند برای انجام آن قفسه را به یک قاب خالی می بندند و به دو طرفش موم پرچ شده می چسباند تا زنبورهای جوان در اطرافش جمع شوند و به داخل قفسه رفته لاروها را پرستاری نمایند. در این روش دستگاه اصلی ینتر کمتر تغییر می کند تنها به جای سلولهای پلاستیکی از سلولهای مومی ملکه که درست کردنشان کار مشکلی نیست استفاده می شود.

 
  منبع : کتاب زنبور عسل و پرورش آن از دکتر شهرستانی, پدر زنبور داری ایران

مشخصات ملکه خوب

1 –ملکه درون کندو باید جوان باشد . یعنی سینه اش دارای پرز های مخملی و شفافی باشد .

    *** در واقع ملکه تاس مساوی است با ملکه ی پیر .

2 – با تانی راه بره که این خودش بخاطر بزرگ بودن شکم ملکه است .

3 – پاهای بلندی داشته و شکمش روی قاب کشیده نشه.

4 – فاصله شکم وسینه اش زیاد باشد . در واقع ملکه ای که شکمش به سینه اش نزدیک باشد انعطاف لازم را برای تخم گذاری نداره.

5 – بالهای سالم و قرینه داشته باشه.

6 – شکم در انتها رو به پایین باشه.

7 – در ملکه های جفتگیری کرده تخم ریزی منظم باشد .(عدم همخونی)

نگارش : آقاي مهدي اخوان مقدم

سمپاشی و زنبورعسل

سمپاشی های نابجا و بی موقع هنگام گل دادن درختان میوه اغلب زندگی زنبورها را به خطر انداخته و ممکن است که تمام جمعیت ها را بکلی نابود کند . در صورتی که این کار براحتی فابل اجتناب است . هر گاه فقط 15 الی 20 روزی را در سال که درختان میوه گل دارند از سمپاشی در داخل گل صرف نظر گردد هم رعایت زندگی زنبورها شده و هم با تولید بیشتر عسل به زنبوردارها و در نتیجه به اقتصاد کشور کمک شده است و از همه مهمتر اینکه باغدار تولید میوه اش چندین برابر شده و به سود بسیار بیشتری دست پیدا می کند .

زنبور به درخت ها و گیاهان تا موقعی علاقه دارد که روی آنها گل وجود دارد . از ساعتی که گل هایشان ریخت دیگر هیچ علاقه و رابطه ای بین آنها و زنبورها وجود ندارد و حتی در نزدیکی درخت ها هم پرواز نمی کنند . از این ساعت به بعد سمپاشی درختان بلامانع است .

باغداران و زنبوردارها باید به کمک یکدیگر سعی کنند که چنین خطرهائی اصلاً بوجود نیاید . چون در صورت ایجاد خطر این تنها زنبوردار نیست که ضرر می کند . باغدار هم متضرر می شود و زیان او همیشه خیلی بیشتر از زیان زنبوردار است . در ادامه مواردی  که باغداران و زنبورداران باید رعایت کنند تا خطر آسیب سمپاشی از زنبورها بر طرف گردد بر شمرده می شود .

آنچه باید باغداران رعایت کنند :

1-     در صورت اجبار به سمپاشی در هنگام گل ( که بسیار نادر است ) باید از سمومی استفاده نمود که با وجود مؤثر بودن علیه آفات برای زنبورعسل نیز بی خطر باشد . تیودان یکی از این نوع سموم است .

2-     در فصل گل درختان میوه و باز در صورت مجبور شدن به سمپاشی ، باید این کار حتماً بعد از غروب آفتاب انجام شود که زنبورها در حال پرواز نباشند .

3-     در هنگام سمپاشی حتماً به جهت باد توجه شود تا سم روی گل های مجاور درختان ریخته نشود .

4-     اگر زیر درختان میوه گیاهان دیگری کاشته شده که در هنگام سمپاشی در حال گل دادن باشند یا گیاهان هرز گلدار در زیر درختان میوه وجود داشته باشد ، سمپاشی باید طوری انجام شود که گل های زیر درختان به سم آلوده نگردد .

5-     سمپاشی حتماً با اطلاع و هماهنگی با زنبوردار صورت گیرد. این هماهنگی از نظر زمان ، مکان ، نوع سم و دستگاه سمپاشی ضروری است .

6-     در حین سمپاشی در صورتی که ظرف محتوی سم وارونه شده و به زمین بریزد ، فوراً باید زمین را شخم زد تا سم در داخل زمین مدفون شده و زنبورها به آن دسترسی نداشته باشند .

7-     در هنگام گل و شکوفه درختان میوه ( که 15 الی 20 روز طول می کشد ) بکلی از سمپاشی خودداری شود . سمپاشی های لازم  قبل از باز شدن گل یا بعد از ریختن گل ها هنگامی که میوه ها به درشتی یک فندق شده اند انجام گیرد یا بعد از ریختن آخرین گل .

منبع : زنبورعسل و پرورش آن نوشته دکتر شهرستانی

رفتار با زنبورعسل

طرز کارکردن و رقتارتان برای زنبورها مهم است هیچوقت در کندو را بدون دود دادن باز نکنید و هیچوقت هم بیش از اندازه به داخل ان دود ندهید. دود دادن زیاد باعث گیجی و عصبانی شدن زنبورها می گردد با دود دادن به زنبورها خواهید فهماند که ازانها قویترید.وقتی که انها شما را از خودشان قویترحس کردند دیگربه شما حمله ورنخواهند شد.هنگامی که کندو راباز کرده و بازنبورها کارمی کنید اگر زنبوری ناگاه به دست شما حمله کرد نترسید و دستتان رابسرعت عقب نکشید زیرا دراین صورت حتما نیش خواهد زدواگر دست رابه همان حال نگهداریدنیش نمیزند. از هر حرکت ناگهانی در مقبل جمعیت بپرهیزید چون از آن خوششان نمی آید و فورا حمل کرده و نیش می زنند . قاب را هیچگاه به زور بیرون نکشید زیرا ناگهان کنده شده و زنبور ها را عصبانی می کند مواظب باشید که قاب پر از زنبور از دستتان به زمین نیفتد که در این صورت زنبورها به شما حمله کرده ونیش می زنند . زنبور ها از بوی عرق بدشان می آید و به کسی که بدنش بوی عرق بدهد یا به خود یا موهایش ادکلن و عطر زده باشد حمله می کنند بین رنگها سفید برایشان آرامش دهنده و قهوه ای ناراحت کننده است از پارچه های پشمی به هر نحو و رنگی که باشند بدشان میاد. زهر زنبورعسل مصونیت موضعی می دهد. یعنی اگر زنبور نقطه ای از بدن را نیش زد و این نقطه متورم شد دفعه بعد اگر باز همین نقطه و اطرافش را نیش بزند دیگر متورم نمی شود . در هوای بارانی و یا وقتی که هوای آفتابی تبدیل به هوای بارانی می شود زنبور ها ناراحتن در چنین مواقعی به کندوهایشان دست نزنید که حمله خواهند کرد.
الکل باعث عصبانیت زنبور ها می شود بعد از نوشیدن مشروبات حتی آب جو به کندو ها نزدیک نشوید هنگام کار کردن با زنبور ها جلوی سوراخ پرواز نایستید زیرا نظم ورود و خروج آنها را به هم زده و زنبور ها که تحمل بی نظمی را ندارند به شما حمله ور خواهند شد.

سه نکته مهم در هنگام بازدید کندوها

ملكه ها باید همیشه شماره گذاری باشند ودر اولین بازدید بهاری از داخل کندوها حتما از زنده بودن ملکه مطمئن شوید لازم نیست که خود ملکه را ببینید وجود تخم در داخل سلول ها دلیل بر وجود ملکه است ملکه معمولا در هر سلول یک تخم می گذارد هرگاه ضمن بازدید در داخل هر سلول بیش از یک تخم دیدید نشانه آن است که ملکه این جمعیت مدت هاست که از بین رفته وگارگر ها این تخم ها را گذاشته اند زیرا تنها کارگرها هستند که ناشیانه در هر سلول چند تخم می گذارند چیز دیگری که باید در اولین بازدید بهاری به آنتوجه کرد رفتار زنبور ها پس از دادن کمی دود به کندوست و اینکه پس از دود دادن آیا حمله می کنند یا به آرامی بر روی قابها می نشینند در صورت حمله زنبور ها می تواند دلیل بر بی ملکه بودنشان باشد . به غذای موجوددرکندو نیز درهمین بازدید باید دقت داشته باشید ودر صورت کمبود غذا یک یا دو قاب عسل داخل جمعیتی که کمبود غذادارد آویزان کنید یادتان باشد قاب ها را اول خراشیده و سپس در وسط قاب ها آویزان کنید تا زنبور ها تحریک به خوردن عسل شوند ودر صورت نبود قاب عسل جمعیت را با شربتی که از یک پیمانه آب و یک پیمانه شکر و دو قاشق غذا خوری عسل درست می شود تغذیه کنید (پیمانه یک لیتری) بهتر است که شربت را پس از مخلوط کردن روی آتش گذاشته و حرارت آن را به40درجه رساند یعنی وقتی که انگشت را داخل شربت می زنید حرارت آن را به زحمت احساس کنید این کار را به مدت 10 الی 15 روز ادامه دهید پس تا اینجا فهمیدیم.
نتیجه می گیریم در اولین بازدید بهاره به این سه نکته باید توجه داشت
الف- وجود ملکه
ب - طرز رفتار زنبور ها
ج - مقدار غذا

ايجاد كندوي مادري در ايستگاه پرورش ملكه زنبورعسل

كندوي مادري كندويي است كه بايد از بهترين كندوهاي زنبورستان و با ارزيابي چندين ساله شناسنامه هاي انفرادي از نظر توليد بالا،مقاومت در برابر بيماري ها و ارامش كامل بهترين ملكه زنبورعسل را انتخاب كرده  و از ان به عنوان كندوي مادري استفاده شود.

روش كار

يك توليد كننده ماهر در فصل وفور شهد و گرده گل در منطقه كندوي مذكور را انتخاب كرده و سپس يك عدد شان (پوكه سياه)تميز و سالم را انتخاب نموده و يك تا دو روز در همان كندو يا كندوهاي ديگر قرار مي دهد تا خوب تميز و گرم و اماده تخمگذاري شود.سپس شان اماده را در داخل قفس مخصوص حبس قاب قرار داده  و ملكه را بر روي ان رها مي كند و درب ان را مي بندد و ان را در داخل همان كندويي مادري قرار مي دهد تا ملكه نتواند از روي قاب خوارج شود.ملكه در مدت يك تا دو روز به ناچار در داخل سلولهاي پوكه تخمگذاري مي كند.توليد كننده هر روز در ساعات گرم روز پوكه را از قفس خارج كرده و با دقت بررسي مي كند و هر روز كه تخمريزي ملكه را در داخل پوكه مشاهده كرد،تاريخ همان روز را بر روي قاب ياداشت مي كند و قاب را از كندو خارج كرده و به كندوي پرستار انتقال مي دهد.پس از خروج قاب مذكور از قفس فورا قاب پوكه سياه ديگري را در قفس گذاشته و ملكه را بر روي ان رها مي سازد تا روز بعد نيز در داخل سلول هاي پوكه جديد تخمگذاري كند و اين كار را مي توان تا ده روز ادامه داد.حدود چهار روز بعد از تخمهاي يك روزه ملكه مادري لارو يكروزه خارج شده و همان روز قابل پيوند در سلول ملكه مي باشد.سپس مي توان ان را در كندوي شروع كننده قرار داد.در جريان پيوند بايد دقت و سرعت عمل زياد باشد و از سوي ديگر بايد غذاي كافي در اختيار كندوي شروع كننده قرار داد.شايان ذكر است كه لاروها به صورت خشك نيز قابل پيوند هستند اما طبق تحقيقاتي كه در اين زمينه صورت گرفته است توصيه مي شود قبل از انتقال لاروها كف سلول هاي مومي را با كمي ژله رويال اغشته شود و سپس لاروها را به داخل سلولها و بر روي ژله رويال منتقل شود.

www.mellifera.ir