عسل؛شهد شيرين اقتصاد
نويسنده: فاطمه كوثري
زنبورداري در ايران سابقه اي بس ديرينه دارد و يكي از حرفه هاي اصيل و قديمي ايراني هاست. عسل در كشور ما از كيفيت بالايي برخوردار است .همچنين رونق اقتصادي بالادر بخش توليد، به صرفه بودن و سود مناسب، از مهم ترين عواملي محسوب مي شود كه مي تواند انگيزه توليدكنندگان و تاجران عسل را در ارتقاي كيفي و كمي اين محصول بالاببرد. اما متاسفانه صنعت زنبورداري كشور با وجود توانمندي در مطرح شدن به عنوان يك بخش ارزآور و درآمدزا، هنوز رديف اعتباري مستقلي ندارد و از زنبورداران كشور به طور مناسب حمايت نمي شود.لذا بهانه اين نوشته همانا ضرورت توجه جدي تر به صنعت عسل است تا شهد شيرين اقتصاد را به طعم نوشين افزايش توليد ناخالص ملي به ارمغان آورد.
گفتني است مهم ترين استان هاي توليدكننده عسل در ايران، استان هاي آذربايجان شرقي، آذربايجان غربي، اصفهان، مازندران، اردبيل، خراسان رضوي، گيلان، خراسان جنوبي، خراسان شمالي و لرستان هستند.بر اساس آمارهاي رسمي اعلام شده از سوي مسئولان، تعداد كلني هاي مدرن كشور از 850 هزار در سال 56 به 5 ميليون و صد هزار كلني افزايش يافته و همچنين ميزان كلوني هاي سنتي نيز با سير ثابت حدود 350 هزار كلني است.
بر اساس اين آمارها، مصرف سرانه عسل در دنيا 235 گرم اما در كشور ما حدود 600 گرم در سال است،اگر چه نسبت به دنيا وضعيت بهتري داريم اما نسبت به ساير كشورهاي توسعه يافته كه سرانه مصرف آنها يك الي دو كيلوگرم در سال است وضعيت مطلوبي وجود ندارد.
كاهش صادرات از 5 هزار تن در سالهاي گذشته به 2 هزار تن(كه حتي اهداف 3هزار تني برنامه چهارم توسعه را برآورده نكرده است) به دليل وجود برخي عوامل نظيركيفيت، بازاريابي و بسته بندي نه چندان مناسب به عنوان عمده ترين مشكل و موانع صادرات عسل كشور محسوب مي شود.
همچنين در حال حاضر ايران با 5 ميليون و 100 كلني 5/35 درصد كلني هاي دنيا را دارد كه از اينها سالانه 45 هزار تن يعني 3/2 درصد كل عسل دنيا استحصال مي شود.
اين در حالي است كه متوسط توليد عسل از هر كلني در دنيا 20 الي 60 كيلوگرم اما در ايران 10 كيلوگرم (قبلاتا 13 كيلوگرم هم رسيده بود!)در سال است.
به گفته كارشناسان تغييرات شرايط آب و هوايي نيز از علل عمده كاهش عملكرد توليد عسل در كشور به حساب مي آيد.
همچنين گزارش ها نشان مي دهد ايران از نظر توليد در جايگاه دهم و از نظر ميانگين توليد جايگاه هفتادم دنيا را دارد.
كارشناسان كافي نبودن مراكز آموزشي، اساتيد و كم توجهي به بخش زنبور عسل و نيز ارتباط ضعيف مروجين و محققين را از موانع عمده توليد عسل كشور عنوان مي كنند.
همچنين عدم شناسايي درست عسل طبيعي و غيرطبيعي در كشور كه مبناي اصولي ندارد نيز عامل مهم ديگري است كه نقش منفي در سرانه مصرف عسل در كشور دارد.
طي سال هاي گذشته واردات عسل مشكلات زيادي را براي زنبور داران ايجاد كرده به طوري كه عسل هاي بي كيفيت و نامطلوب و با قيمت پايين تر وارد كشور مي شود.
حال با توجه به اينكه عسل به عنوان دارو بوده و در سلامتي تاثير بسزايي دارد و همچنين 33 درصد توليدات بخش كشاورزي به دليل گرد افشاني زنبور است و 90 درصد سود اقتصادي حاصل از زنبور 90 برابر سود اقتصادي عسل توسط زنبور در بخش كشاورزي ايجاد مي شود بايد از اين بخش حمايت ويژه اي شود.
همكاري موسسه استاندارد به دنبال جداسازي عسل هاي تقلبي از سالم و معرفي استانداردي براي عسل طبيعي مي تواند يكي از راهكارهاي مناسب براي بهبود اوضاع عسل در كشور باشد.
به طور خلاصه از ديگر مشكلات موجود در ارتقاي توليد و صادرات عسل مي توان به موارد زير اشاره كرد:
-عدم حمايت مناسب دولت از زنبورداران از نظر تامين ابزار و مواد اوليه توليد عسل به نرخ يارانه اي -كاهش چشمگير توليد عسل و به موازات آن، صادرات به علت خشكسالي هاي اخير -مشكل ضعف صنايع تبديلي به سبب رقابتي نبودن بنگاه ها
-بسته بندي نامرغوب و غيربهداشتي عسل و رعايت نشدن استانداردهاي تعيين شده در سطح بين الملل
-نبود پايانه هاي صادراتي موثر -نبود تشويق و تخفيف هاي كافي براي صادركنندگان از سوي ارگان هاي مرتبط
-يكسان نبودن محصولات صادراتي به لحاظ ويژگي هاي كيفي -صادرات به صورت فله و با قيمت پايين -تبليغات و بازاريابي ضعيف و نبود برندينگ در اين صنعت -حضور كمرنگ توليدكنندگان و صادركنندگان عسل ايران در نمايشگاه هاي بين المللي
-بدبيني و نارضايتي مصرف كنندگان نسبت به اين كالا، ناشي از ورود شهدهاي تقلبي به بازار از سوي برخي افراد سودجو
- ناكافي بودن نشريات تخصصي در زمينه عسل
راهكارها و پيشنهادات:
-اصلاح نژاد زنبوران و پرورش زنبوراني با بازدهي بالاو متناسب با شرايط جغرافيايي استان ها-ضرورت توجه به ايجاد تقسيم بندي انواع عسل توليدي در كشور و اطلاع رساني در اين زمينه -توجه به پرورش نيروهاي متخصص دانشگاهي در زمينه توليد عسل -نظارت دقيق سازمان دامپزشكي كشور و ساير دستگاه هاي نظارتي بر توليد و بازرسي در سطح بازار
-ايجاد كارخانه هاي توليد و بسته بندي عسل با استانداردهاي بين المللي براي جلوگيري از انجام تقلب در اين فرآورده دامي
-ايجاد تشكل ها و تعاوني هاي توليدي توانمند و همچنين تشكل صادراتي تخصصي عسل -به كارگيري تجهيزات پيشرفته در توليد و بسته بندي عسل -ارتقاي فعاليت هاي گمركات مرزي -افزايش انگيزه كاري بازرگانان و صادركنندگان از طريق اعطاي جوايز و تسهيلات تشويقي -لزوم وجود نگرش اساسي به بازاريابي براي اين محصول پرخاصيت، در مقايسه با تبليغات گسترده براي برخي تنقلات بي خاصيت و حتي مضر براي سلامت افراد -بازاريابي متناسب با عرضه و تقاضا، مشتري مداري و توسعه صادرات -حضور توليدكنندگان و صادركنندگان در نمايشگاه هاي بين المللي براي معرفي توليدات داخلي به مشتريان خارجي.
روزنامه رسالت، شماره 7539 به تاريخ 23/2/91، صفحه 16 (توليد ملي، حمايت از كار و سرمايه ايراني)
فروشگاه لوازم زنبورداری جهانی واقع در شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی یکی از مجهزترین فروشگاههای لوازم زنبورداری در منطقه شمال غرب کشور می باشد که در زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات و محصولات زنبوداری به صورت عمده و خرده فروشی با زنبوداران عزیز همکاری داشته و توانسته است با پشتکار و بروز رسانی مداوم و تهیه ملزومات زنبوداری درجه یک رضایت زنبوداران عزیز را فراهم آورد.
این فروشگاه توانسته است انواع لوازم زنبوداری تولید داخل و خارجی را برای اولین بار در سطح منطقه و کل ایران عرضه نموده و نمایندگی فروش اکثر تولید کنندگان داخلی را کسب نماید.
این فروشگاه جهت سهولت در خرید و تهیه ملزومات زنبوداری و بروز رسانی اطلاعات زنبوداران اقدام به راه اندازی کاملترین سایت زنبورعسل و فروشگاه لوازم زنبوداری نمموده است.
آدرس اینترنتی سایت زنبورعسل ایران
فروشگاه لوازم زنبوداری
آدرس :آذربایجان شرقی مرند فروشگاه لوازم زنبوداری جهانی 09144929484
سایت زنبور عسل ایران (لوازم زنبورداری جهانی) از سال 1388 با هدف ترویج و اشتراک گذاری مطالب زنبورداری توسط مدیر سایت مهندس امین جهانی از شهرستان مرند پایه گذاری گردید تا زنبورداران بتوانند در کنار هم از تجربیات یکدیگر استفاده نمایند . امید است با استفاده از مطالب ارائه شده در سایت گامی در جهت مدرنتر شدن صنعت زنبورداری برداشته باشیم.