پروبیوتیك چیست؟

[MAJIDDARAT]

[JUSTIFY]پروبیوتیك چیست؟
اصطلاح پروبیوتیكprobotic) )"برای زندگی" است و سازمان جهانی بهداشت، این اصطلاح را به "ارگانیسم های زنده ای" اطلاق می كند كه در صورت مصرف مداوم ، اثرات "سلامت زایی" موثری برای میزبان خود دارند. پروبیوتیك، به عنوان صفت مواد غذایی حاوی این باكتری ها هم به كار می رود. پروبیوتیك ها به دو صورت مصرف می شوند:
1- به صورت مكمل های غذایی به شكل پودر، شربت یا قرص
2- .به صورت مواد غذا یی غنی شده باپروبیوتیك ها.(برای مثال اگر در تولید هرگونه فرآورده لبنی تخمیری همچون ماست، از باكتری های پروبیوتیكی استفاده شود، محصول حاصل را پروبیوتیك می نامند.
[/JUSTIFY]
[JUSTIFY]*- نقش پروبیوتیك ها:
روده انسان حاوی انواع بسیاری از باكتری ها (مفید_مضر وخنثی) است. كه باید توازن باكتریهای روده در بدن انسان برقرارباشد در غیر این صورت علاوه بر مختل شدن وظایف فلور روده باعث آكنه ، آلرژی غذایی ، خستگی مفرط، افسردگی، سردرد و ... می شود .،البته لازم به ذكر است كه در افراد سالم باكتری های مفید غالب هستند .
باكتری های مفید در تولید تركیبات مورد نیاز بدن مانند ویتامین ها و اسیدها ی آلی نقش موثری به عهده دارند. در مقابل ، باكتری های مضر تركیبات سمی و سرطان زا تولید می كنند.بنابراین اگر باكتری های مضر در روده غالب بشوند نه تنها تركیبات مغذی و ضروری تولید نمی شوند بلكه میزان تركیبات مضر نیز افزایش می یابد . فلور میكروبی روده وابستگی زیادی به ماده غذایی مورد استفاده شخصی دارد ، بنا بر این می توان فلور میكروبی روده را تغییر داد و میكروب های مفید را جایگزین انواع مضر آن كرد .
پروبیوتیك ها به تحریك رشد باكتریهای مفید روده و یا به كاهش بیماری زایی میكروب های مضر كمك می كنند و اثربخشی آنها تا زمانی است كه پروبیوتیك مصرف شود. علاوه بر كمك به گوارش مولكولهای پیچیده ، تركیباتی مانند ویتامینها و آنتی بیوتیكهای مختلف را تولید كرده كه برای بدن مفید است . منبع باكتری های پروبیوتیك لبنیات و میوه ها هستند.
*-مصرف پروبیوتیك ها در دام و طیور:
چندین و چند سال است كه معلوم شده فقدان باكتری ها در روده به سلامت آسیب می رساند ؛ مثلا حیوانات آزمایشگاهی كه در شرایط بدون باكتری و استریل رشد پیدا می كنند، اكثراً سیستم ایمنی تكامل نیافته و روده های آسیب پذیر دارند. با توجه به گسترش مصرف انواع مواد افزودنی در غذا و افزایش چشمگیر تولید فرآورده های دام و طیور در جهان ، براحتی می توان حجم و میزان دارو و مواد شیمیایی كه از این رهگذر به عنوان یك آلاینده محیط زیست را تهدید نموده و سلامت مصرف كنندگان این قبیل فرآورده ها را به مخاطره می افكند برآورد نمود. در عین حال ، به لحاظ نقش ارزنده این تركیبات در افزایش بهره وری در تولیدات دام و طیور، در اكثر موارد استفاده مكرر از آنها اجتناب ناپذیر گردیده است . لذا داشتن انواعی از افزودنیها كه ضمن حفظ ویژگیهای مطلوب فاقد تبعات سوء بهداشتی و زیست محیطی باشند ، سالهاست توجه همه پژوهشگران را در سطح جهان به خود معطوف داشته است . پروبیوتیكها را می توان یكی ازدستاوردهای مثبت محققین دانست . این مواد مكمل های غذایی میكروبی هستند كه از طریق بهبود تعادل میكروبی روده تاثیرات سودمندی در جهت افزایش توان دفاعی میزبان در برابر عوامل بیماری زا ایفا می كنند. همچنین محققین دیگری نشان دادند كه تغذیه مرغان با پروبیوتیك ها سبب بهبود تولید تخم مرغ (براساس مرغ روز) ، مصرف روزانه غذا ، وزن و اندازه تخم مرغها می شود.
*عملكرد پروبیوتیك :
1. ازبروز برخی از بیماری های عفونی مانند عفونت واژن كه باعث سقط زود هنگام جنین می شود جلوگیری می كنند.
2. با قرار گرفتن و پوشاندن نقاط اتصال میكرو ارگانیسم های بیماری زا ، از رشد آنها جلوگیری می كنند.
3.مواد غذایی موجود در بدن را قبل از این كه توسط میكروارگانیسم های بیماری زا مصرف شود، استفاده می كنند.
4.پروبیوتیك ها می توانند هم ایمنی اختصاصی و هم غیر اختصاصی را در مقابل بیماری های روده ای تحریك كنند.
5. موجب تحریك سیستم ایمنی و دفاعی بدن در برابرباكتری های بیماری زا می شود.
6. باعث كا هش واز بین رفتن جذب مواد آلرژی زای لبنیات از طریق روده می گردد و حتی موجب كاهش اگزما در نوزادان میشود.
7. كمك به جذب ویتامینها و مواد معدنی موجود در غذا .
8.جلوگیری از سرطان روده ، كبد و پستان .
9.كاهش كلسترول و فشار خون و.....
*- چه نكاتی در مصرف پروبیوتیك ها حایز اهمیت است؟
- مكمل های غذایی به صورت قرص كه در حال حاضر در بازار ایران، بیشتر وارداتی هستند، باید حتما دارای روكش محافظ باشند تا باكتری های مفید، حین عبور از معده، در اسید معده از بین نروند.
- فرآورده های لبنی، بهترین حامل پروبیوتیك ها محسوب می شوند. البته هنوز غنی سازی لبنیات با پروبیوتیك ها خیلی رایج نشده است.
- موز، عسل، مارچوبه، كنگر فرنگی، سیر و پیاز حاوی موادی هستند كه باعث می شود باكتری های پروبیوتیك بهتر رشد كنند. البته برای اثر بخشی بایستی مقادیر زیادی از آن ها مصرف شود.
- افرادی كه آنتی بیوتیك مصرف می كنند، دچار اسهال، عفونت مخمری مهبل و یا دچار سوءتغذیه هستند، در اولویت مصرف پروبیوتیك ها قرار دارند.
- ماده موسوم به استارتر ماست ، پروبیوتیك محسوب نمی شود. بنابراین نمی شود گفت ماست یك ماده پروبیوتیك طبیعی است. این باور رایج غلطی است كه وجود دارد.
*- نسل جدید محصولات لبنی
در حال حاضر فرآورده های پروبیوتیكی مختلفی در جهان تولید و عرضه می شوند . انواع نوشیدنی های پروبیوتیك، شیر، انواع پنیر، دوغ و ماست نوشیدنی ، ماست سفت یا هم زده ، بستنی ، خامه ترش ، شیر بدون چربی و نوشیدنی های به دست آمده از دوغ ، كره از جمله این محصولات هستند. ماست یكی از محصولاتی است كه به عنوان یك فرآورده پروبیوتیك بالقوه، توجه زیادی را به خود جلب كرده است. ماست پروبیوتیك علاوه بر تامین باكتری های زنده ، مواد مغذی با ارزشی هم چون كلسیم و پپتیدهای بیولوژیك در اختیار بدن قرار می دهند .بر این اساس بازار ماست های پروبیوتیكی در سراسر جهان رشد زیادی را نشان می دهد ، به طوری كه بخش قابل ملاحظه ای از ماست های عرضه شده حاوی باكتری های پروبیوتیك است .سهم این نوع ماست ها در اروپا بین 5 تا 20 در صد بازار بر آورد می شود . در فرانسه نیز 10 درصد ماست ها ی عرضه شده از نوع پروبیوتیكی است و تولید این محصولات سالانه 3 درصد افزایش می یابد .كلیه فرآورده های لبنی پروبیوتیك از جمله ماست پروبیوتیك را بایستی تا هنگام مصرف ، سرد نگه داشت تا هم میزان زنده ماندن باكتری هایی مفید و هم اثرات پایدار این فرآورده ها را تضمین نمود.
*- ماست پروبیوتیك:
امروزه مشتریان علاوه بر انتخاب میان ماست های كم چرب و پر چرب ، یا ماست میوه ای با یك گزینه ی دیگر هم روبه روهستند ماست پروبیوتیك.
ماست پروبیوتیك یك ماست غنی شده است كه با استفاده از آن نه تنها می توان از مزایای ماست بهره برد بلكه می توان باكتری های مفید و لازم را نیز از این طریق تامین كرد . این محصول در دمایی بین 38 تا 45 درجه سانتی گراد تهیه می شود و منبع غنی از كلسیم و ویتامین k است و حاوی مقادیر زیادی میكروارگانیسم های مفیدی است كه به تعادل داخل بدن كمك می كند . این ماده لبنی حاوی اسیدهای آمینه ضروری است كه برای سلامت انسان مفید است. تریپتوفان یكی از این اسیدهای آمینه است كه موجب جذب و ذخیره كلسیم و منیزیم می شود و در نهایت به تقویت سیستم عصبی منجر می شود.
امروزه در ایران به لطف خداوند منان و تلاش متخصصین ایرانی ماست پروبیوتیك، دوغ پروبیوتیك و نوشیدنی های حاوی پروبیوتیك در بازار با نام های مختلفی عرضه می شود .
خانم مهندس مدنی مدیر محصول ماست پروبیوتیكی شركت كاله میگویند كه شركت كاله در سال 1370 تاسیس شد و از سال گذشته تولید ماست پروبیوتیكی شركت را با نام ماست پروبیوتیك ، و نوشیدنی كفیر(دوغ) را به بازار عرضه می كند . هم اكنون ماست پروبیوتیكی شركت صنایع شیر ایران (پگاه) با نام پروماس، دوغ این شركت با نام كفیر ، و نوشیدنی های این شركت با نام پرونوش به بازار عرضه می شود .[/JUSTIFY]