موم ماده ای است که زنبور عسل برای زندگی در آن ، آن را به شکل ساختارهای منظم شش ضلعی درآورده و در این حجره های شش ضلعی در فصل بهار تخم گذاری کرده و نوزادان خود را پرورش می دهد و در فصل تولید عسل ، عسل و گرده گل ها را ذخیره می کند. به علت اینکه نوزادان زنبور عسل درگزار از حالت لارو به حالت زنبور بالغ پوست اندازی کرده و از این حجره ها بیرون می آیند بعد از گذشت چند سال از عمر یک شان مومی حجره های آن هر سال تنگ ترو تنگ تر شده و زنبورهای جدیدی که از تخم گذاری ملکه در این حجره ها تولید می شوند به علت تنگ بودن فضا ، کوچک و ناکارآمد هستند.
درصد موم شان | وزن نوزاد تولید شده در این سلول mg | قطر سلول mm | ضخامت سلول mm | حجم سلولcm3 | رنگ شان مومی | عمر شان مومی |
86تا100 | 123 | 5.42 | 0.22 | 0.282 | زرد | سال اول |
60 | 120 | 5.26 | 0.40 | 0.269 | قهوهای | سال دوم تا پنجم |
49 | 118 | 5.24 | 0.73 | 0.255 | قهوه ای سیاه | سال ششم تاده |
46 | 106 | 5.21 | 1.08 | 0.249 | سیاه | سال 13تا 15 |
به این دلیل و همچنین به دلیل تخریب حجره ها و دفرمه شدن آن ها در گذر سال هاو دفعات برداشت عسل ، توصیه می شود که شان ها ی مومی هر کندو که بعد از چند سال تیره ، کدر و فرسوده می شوند در فصل پاییز بعد از برداشت آخرین محصول عسل از کندو خارج و در فصل بهار و ابتدای سال بعدی با برگه های جدید موم عاج دار جایگزین شوند تا اینکه ضمن تولید زنبورهای کارگر سالم و درشت به بهداشت و سلامت محیط کندو و زنبور عسل کمک شود.
در گذشته بسیاری از زنبورداران این شان های مومی را ذوب کرده و با جدا کردن موم خالص آن از تفاله ها و ناخالصی های آن که عمدتاً همان پوسته های لاروی زنبور عسل است ، سعی در تصفیه و پالایش موم به کمک امکانات ساده و لوازم سنتی داشته اند. اما امروزه به علت وصعت کار زنبورداری و تعدادزیاد این شان های فرسوده و همچنین ناکارآمد بودن تصفیه موم به روش های سنتی به علت پایین بودن راندمان استحصال موم و با توجه به قیمت بالای موم طبیعی زنبور عسل استفاده از این روش های سنتی مقدور نیست.
در کارگاه تصفیه و پالایش موم با استفاده از دستگاه سانترفیوژ و نیروی گریز از مرکز انواع موم ناخالص پس از ذوب شدن به وسیله بخارآب و حرارت غیر مستقیم تصفیه شده و تفاله و ناخالصی های آن مثل گرده گل در آب جوش شسته شده و موم خالص زرد رنگ حاصل می شود و تفاله ها نیز جهت مرحله دوم فیلتراسیون به پرس های ظرفیت بالا هدایت شده که کل موم آنها جدا شده و این ماده باارزش جهت مصارف مجدد مورد استفاده قرار گیرد. این کارگاه توانایی ذوب و تصفیه روزانه 2 تا 3 هزارفریم مومی یا همان شان کهنه را چه متصل یه چوب و چه جدای از آن با بالاترین راندمان و بازده ممکن و حفظ کیفیت موم زنبور عسل را دارد.