نحل منفرد: محسن فتحی نجفی عضو هیئت علمی مؤسسه ی تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی در گفت و گو با نحل منفرد نتایج مطالعات دانشمندان ایرانی در خصوص درمان سرطان، زخم بستر و زخم پای دیابتی با فرآورده های بره موم را تشریح کرد. وی از تولید قرص ، کرم ، لوسیون و دهانشویه ی بره موم و اثبات تأثیر این فراورده ها در محافظت از پوست ، درمان جوش صورت ، آفت دهان و استفاده از آنها به عنوان پانسمان در روت کانال دندان خبر داد.
( معانی اصطلاحات علمی در پایان متن موجود است.)
نحل منفرد: سلام آقای دکتر لطفاً خودتان را برای خوانندگان وبلاگ نحل منفرد معرفی بفرمایید؟
محسن فتحی نجفی: اسم من محسن فتحی نجفی است. دکترای بیو تکنولوژی دارم و متولد مشهد هستم.
نحل منفرد: شما عضو هیئت علمی هستید؟
محسن فتحی نجفی: بله عضو هیئت علمی مؤسسه ی تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی هستم و در دانشگاه هم تدریس می کنم ضمناً یک شرکت دانش بنیان به نام « سورن تک توس » همراه با یک آزمایشگاه تخصصی را هم مدیریت می کنم.
نحل منفرد: مدیر عامل آن شرکت هستید؟
محسن فتحی نجفی: رئیس هیئت مدیره هستم.
نحل منفرد: چه شد که به سراغ بره موم رفتید؟
محسن فتحی نجفی: از سال 84 به فکر استفاده از خواص دارویی فراورده های زنبور عسل افتادیم. عامل موفقیت ما نگاه ویژه ی خداوند و تلاشی بود که با دوستان انجام دادیم. در آن زمان به این نتیجه رسیدیم که می شود از محصولات زنبور عسل در حوزه های مختلف درمانی استفاده کرد. وقتی منابع خارجی را مطالعه کردیم متوجه شدیم که متأسفانه ما در این حوزه خیلی عقب هستیم. این عقب ماندگی هم عاملی شده که دنیا که از ما جلوتر است محصولات ما را به نحوی به تاراج ببرد. یکی از این محصولات بره موم است . در سال 84 قرص بره موم را تولید کردیم و در سال 87 بعد از کلی مشقت تأییدیه اش را از وزارت بهداشت گرفتیم . مشکل این بود که کسی بره موم را نمی شناخت و به هر کس می گفتیم بره موم می گفت موم! نهایتاً قرص بره موم به عنوان یک محصول وارد بازار شد.
اوایل عرضه به دلیل عدم شناخت مردم، کار بسیار سخت بود . اسم محصول را پرو ایکس ProX گذاشته بودیم. پرو اول کلمه پروپولیس Propolis (بره موم ) است و ایکس را به دلیل مجهول بودن اثر عملکردش انتخاب کردیم. این شد که عده ای به خاطر همین حرف ایکس در نام محصول آن را به قرص ایکس تشبیه می کردند و چنین تفکراتی داشتند. خوشبختانه الآن بعد از شش سال کار ، در حوزه ی درمان خوب جای خودش را باز کرده و با طرح های پژوهشی که در سراسر ایران مثلاً در دانشگاه علوم پزشکی مشهد ، تهران ، شیراز یا بابل انجام شد این محصول جایگاه خودش را پیدا کرد. حالا دیگر پزشکانی در سراسر کشور هستند که تمایل به استفاده از فراورده های بره موم در درمان انواع بیماری ها دارند. اینها روی همه ی این فرآورده ها از عصاره بره موم گرفته تا قرص بره موم ،کرم بره موم و لوسیون بره موم در حوزه های درمانی کار می کنند ونتایج خوبی هم گرفته اند. همین باعث شد به فکر بیافتیم که می شود محصولات دیگری هم در این حوزه تولید کرد.
اتفاقا اخیراً موردی بود که از نمونه ی همین محصولات فرستاده بودیم به کره ی جنوبی و مورد پسند قرار گرفته بود و دیروز درخواست نمونه مجدد با آزمایش های کنترلی آن را کردند.
حال دیگر بره موم جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. این یکی از مقاصدی است که از ابتدای کار مد نظرم بود.
من زنبوردار نیستم و زنبور را خیلی خوب نمی شناسم ولی دیده بودم که زنبوردارها با مشقت زیادی کار می کنند یعنی با هزینه های بالا و درآمد خیلی کم و گاهی ندانسته محصول خوب را خیلی ارزان می فروختند یا برعکس محصول نامناسبی را گران عرضه می کردند . همین برای من ایده ای برای شروع کار در این شاخه بود. در حال حاضر عسل و سایر محصولات زنبور عسل تنها با ملاک اعتماد از هم خرید و فروش می شود. مثلاً در بازار فروشنده می گوید که این خوب است و مشتری اگر به وی اعتماد کرد آن را می خرد. ما سعی کردیم این روند را اصلاح کنیم. یک آزمایشگاه کنترل فراورده های غذایی ایجاد کردیم و در کنارش آزمایشگاه تخصصی عسل را احداث نمودیم. تقریباً این تنها آزمایشگاهی است که در ایران تخصصی روی عسل کار می کند. ما در آنجا عسل را تعیین کیفیت می کنیم. یعنی تشخیص می دهیم که این عسل دارای چه فاکتور های بیولوژیکی است. تشخیص میزان این فاکتورها می تواند ملاک خوبی برای قیمت عسل باشد. یک عسل می تواند صد در صد طبیعی باشد و هیچ گونه شکر هم برای تولید آن به زنبور داده نشده و تقلب دیگری هم روی آن انجام نشده باشد ولی به دلیل اینکه در منطقه مناسبی استحصال نشده یا زنبور فرصت کافی برای تولید آن را نداشته است ممکن است با کمبود یا فقدان فاکتور های بیولوژیک مناسب در آن مواجه باشیم. بنابر این ما از این منظر عسل ها را در درجه های A B C D درجه بندی می کنیم.
نحل منفرد : منظور شما از فاکتور های بیولوژیک چیست؟
فاکتور های بیولوژیک شامل آنزیم های موجود در عسل، میزان آنتی اکسیدانها و پلی فنل هایی هست که در عسل وجود دارد، اثرات ضد باکتریایی ای که عسل دارد ، همچنین موارد کنترلی دیگری مثل میزان وجود سرب و فلزات سنگین و سایر فاکتور هایی که می تواند بر روی فعالیت عوامل بیولوژیک مؤثر باشد مدنظر ما است ، مثلاً اگر کندو کنار جاده های شهری قرار بگیرد یا نزدیک شهر باشد عسل آن اگر صد در صد هم خالص باشد معمولاً میزان سرب آن بالا است و خیلی چیز جالبی برای مصرف کننده نیست.
من در جلسه ای در تهران در مورد بره موم و اثرات کرم بره موم در حوزه ی درمان صحبت می کردم یک بزرگواری از معاونین ریاست جمهوری قبلی صحبتش این بود که آقا مگر می شود یک ماده ای اینقدر اثرات دارویی داشته باشد؟ گفتم همه ی ما مدعی هستیم که خدای بالای سر ما راستگو است. وقتی او می آید و در آیه ای از قرآن می گوید: ما عسل را شفای امراض قرار دادیم. دیگر من و شما نمی توانیم بگوییم این طور نیست . حالا این که ما نمی دانیم مبنی بر نبودنش نیست و خدا را شکر ما این اثرات را دیده ایم.
به عنوان مثال من چندین سال است با بره موم کار می کنم دیده ام خیلی از خانم هایی که از کرم های آرایشی گران قیمت صد هزار تومانی به بالا استفاده می کردند دیگر آنها را کنار گذاشته اند و از کرم بره موم استفاده می کنند. البته کرم بره موم بوی خاصی دارد و عده ای آن را به دلیل آنکه قبلاً از کرم های عطر دار استفاده کرده اند ، دوست ندارند لذا به من پیشنهاد کردند داخل آن عطر هم بزن اما من گفتم: نه دوست دارم این همین طور طبیعی باشد که مردم وقتی استفاده می کنند بدانند که بره موم چیست و چه استفاده ای دارد. حالا دیگر آنها همین طور که هست به آن عادت کرده اند.
در حوزه ی درمان چندین پروژه در دانشگاه علوم پزشکی مشهد و جاهای دیگر اجرا شده است که موضوع آنها مطالعه ی تأثیرات فرآورده های بره موم روی زخم پای دیابتی ، زخم بستر ، پانسمان روت کانال دندان و استفاده از آن به عنوان دهانشویه بوده است. این فرآورده ها کاربرد های فراوان دیگری هم دارند. من بخش زیادی از مقالات علمی مرتبط با این کاربردها را در بخش اخبار سایت شرکت سورن تک توس گذاشته ام. بحمد الله توفیق شد که ما روی تأثیرات استفاده از فرآورده های بره موم کارهای جامعی را انجام بدهیم.
فعالیت دیگری که ما در آزمایشگاه داریم کارهای کنترلی روی ژل رویال است. فکر نمی کنم در ایران کسی کار کنترلی در خصوص ژل رویال انجام داده باشد. شاید هم خیلی کم کار شده باشد. ژل رویال را بر اساس خصوصیات فیزیولوژیک و بیولوژیک اش کنترل می کنیم و صحت و سقم و کیفیتش را تعیین می نماییم. اول تعیین می شود آیا این نمونه از ژل رویال طبیعی هست؟ و دوم اینکه دارای چه کیفیتی است؟
درمورد عسل شما فرمودید: فروش عسل خوب مشکل است! اتفاقاً من برعکس نظر شما را دارم. ما الآن فضایی را ایجاد کرده ایم که خوشبختانه عسل فروش ها از کل کشور به تعداد زیاد نمونه عسل هایشان را برای آزمایش می فرستند. هزینه هر نمونه هم حدود صد هزار تومان می شود. آنها می خواهند تعیین کنند عسل شان چه کیفیتی دارد. من پارسال عسل خوب را با منت خریداری کردم کیلویی چهل و پنج هزار تومان. همین عسل را فروشنده در بازار کیلویی شصت و پنج هزار تومان می داده است. چنین عسل هایی هم خوشبختانه زیاد است و مردم هم خریدار آن هستند. چرا که آثار خوب آن را دیده اند. من بیماری را دیده ام که بیش از ده سال حساسیت داشت. عسل کنار (سدر) خوب که خورد بعد از دو هفته حساسیتش به شدت کم شده بود و الآن هم مصرف عسل را ادامه می دهد. نه دیگر قرص مصرف می کند و نه حساسیت فصلی دارد.
یکی از مطالبی که ما و همکارانمان در این حوزه به مردم اعلام می کنیم این است که معنی ندارد کسی که پول ندارد عسل ارزان بخورد. حتی کسی که پول ندارد و مریض است باید عسل با کیفیت بخورد تا اثرات درمانی آن را ببیند.
نحل منفرد: دقیقاً صحیح هست شاید عسل های ارزان آلودگی هایی داشته باشند و مشکلات بیشتری را برای بیمار به وجود بیاورند.
محسن فتحی نجفی: خوشبختانه ما این موارد را شروع کرده ایم و تا اندازه ای در آنها موفق بوده ایم. الآن قرص بره موم ما جایگاه خودش را باز کرده است. کرم بره موم هم همین طور. در حال گرفتن مجوز های لازم برای تولید انبوه کرم هستیم و با حل مسائل تجاری ان شاء الله به زودی وارد بازار خواهد شد. در مورد اثرات درمانی آن هم خوشبختانه مجموعه هایی هستند که آن را برای درمان و پانسمان زخم ها یا پانسمان زخم بستر و حتی زخم های دیابتی استفاده می کنند و موفق هم هستند.
نحل منفرد: خب در این صحبت های شما خیلی موضوعات برای من باز شد یکی اینکه اشاره کردید به آلودگی های عسل این موضوعی است که کمتر کسی از کارشناسان جرأت داشته باشند درموردش صحبت کنند. آیا شما در آزمایشگاه تان روی این موضوع کار کرده اید؟ آیا در مورد آلودگی هایی که از سموم کشاورزی وارد عسل می شود هم کار کرده اید؟ سؤال بعد این که چه انواعی از آلودگی ها می تواند در عسل باشد؟ مواردی را که آزمایش کرده اید به چه نتایجی رسیده اید؟ آیا در ایران این آلودگی ها در محصولات مان زیاد است یا اینکه میزان آنها قابل اعتنا نیست؟
محسن فتحی نجفی : ببینید من اولاً یک مطلبی را بگویم: این آزمون ها هزینه اش بسیار سنگین است . یعنی اگر یک نمونه ی عسل بخواهد به صورت کامل همه ی مؤلفه هایش آزمایش بشود هزینه اش خیلی زیاد می شود. مثلاً یکی از اساتید در دانشگاه شیراز یک مجموعه کلنی زنبور عسل داشت محصولش را فرستاد و ما همه ی آزمایش ها ی مربوطه را برایش انجام دادیم تقریباً هزینه اش چیزی حدود یک میلیون و هفتصد هزار تومان برای کنترل های ...
نحل منفرد: فقط برای یک نمونه؟
محسن فتحی نجفی: بله تنها یک نمونه، در خصوص آلودگی های باقی مانده از سموم کشاورزی رویش کار شد. میزان سرب و فلزات سنگین ، فعالیت بیولوژیک و اثرات ضد میکروب اش را اندازه گیری کردیم و خیلی کارهای دیگر ، شاید حدود بیست و چهار تست روی آن انجام دادیم از بیست و چهار تست تقریباً همه را خوشبختانه پاس کرد و بعد هم از ایشان سؤال کردم خب حالا این عسل کیفیت Aمثبت از نظر ما دارد شما چه قیمتی برای آن مد نظرتان هست؟ گفتند: من کیلویی صدو پنجاه تومان مشتری برایش دارم. البته مقدارش هم کم نبود. اینطور است که ما اگر بخواهیم برای همه ی عسل ها همه ی فاکتورهای کنترلی را اندازه گیری کنیم نه کسی هزینه اش را می دهد و نه برای زنبوردارها به صرفه است. ما هم معمولاً برای خودمان خیلی جالب نیست که بخواهیم این همه هزینه کنیم بدون آنکه درآمدی از آن حاصل شود یا صرفاً گزارشی بدهیم .
ولی در مواردی این آلودگی ها را اندازه گیری کرده ایم. مثلاً میزان سرب موجود در عسل های مختلف را من خودم بارها اندازه گیری کرده ام. عسل هایی که در کوهستان تولید شده بودند مقدار سرب شان بسیار کم یا اصلاً صفر بود ، ولی عسل هایی که در جاهای دیگر تولید شده بودند مثلاً محصولات زنبورستان هایی که نزدیک شهرها بوده یا در مناطق پر گرد و خاک مستقر بوده اند آلودگی بیشتری به سرب داشتند. بعضی از زنبورستان ها در مناطقی که باد خیز است مستقر می شوند. معمولا ذرات سنگ و ذرات گرد و خاکی که داخل کندو می رود باعث می شود که میزان آلاینده ها داخل کندو بالا رود. البته این آلاینده ها منظور آلاینده های کشاورزی شاید نباشد بیشتر منظور آلاینده های فلزی است بنابر این...
نحل منفرد: یعنی در این آزمایشات مقدارشان از حد مجاز بالاتر بوده است؟
محسن فتحی نجفی: بله ، این آلودگی ها می تواند دربره موم هم وجود داشته باشد. یکی از آزمایشاتی که من خودم فارق از آزمایشات کنترلی موجود ، برای بره مومی که در تولید قرص یا کرم ها استفاده می شود گذاشته ام اندازه گیری میزان سرب است. شاید یک تولید کننده دوست نداشته باشد این آزمون را بگذارد اما ما گذاشتیم. آلودگی دیگری که در بره موم وجود دارد قیر است. خب قیرخودش پلیمرهای نفتی را وارد بره موم می کند و ممکن است مسمومیت ایجاد کند. خیلی ها اطلاع ندارند و فکر می کنند این قیر بره موم سیاه است. پس قاعده این است که عسل و بره مومی که در مناطقی کمتر آلوده یا مناطقی که از مراکز شهری دور هستند تولید می شود کیفیت بهتری داشته باشد. ما این را تقریباً در آزمایشات به اش رسیده ایم. مثلاً عسل یکی از مناطق غربی کشور را که پارسال و امسال دو ، سه نمونه برای ما فرستاده اند بسیار عسل خوبی بوده است. عسل هایی که در مناطق هزار مسجد تولید شده بود هم همین طور ولی عسل هایی بوده که از منطقه ی جنوب آمده و خیلی کیفیت مناسبی نداشته است. البته امسال متأسفانه کلاً سال خشکی بوده و عسل خوب کمتر به دست ما رسیده است.
نحل منفرد: ما عسل ها را از یک منظر به دو قسمت تقسیم می کنیم .یکی عسلهای کوهستانی هستند یکی عسل های گیاهانی که کشت می شوند من این را می خواهم بدانم که گیاهانی که کشت می شوند مثلاً فرض کنید عسل گشنیز ، عسل شوید یا عسل بهار نارنج آیا اینها آلودگی بالاتری نسبت به عسل های کوهستانی دارند ؟
محسن فتحی نجفی: من کنترل نکردم احتمالاً ممکن است کسی هم کنترل نکرده باشد ولی طبیعت این است که در مناطق کوهستانی با توجه به اینکه همه منابع طبیعی هستند یعنی آب طبیعی است گیاه به صورت طبیعی رشد می کند که رشد آن کم و مواد مؤثره ی آن غلیظ است. اصطلاحاً به قول ما ماده فعالش زیاد است. مثلاً اگر شما گشنیز یا شوید را کشت کنید شاید کیفیت مواد مؤثره اش نسبت به یک گیاه کوهستانی به مراتب کمتر باشد. مثلاً ما عسل های شمال را داریم مثل بهارنارنج اینها از نظر مواد مؤثره کیفیت نسبتا پایینی دارند. اگر چه دارای طعم مناسب و طبیعی هستند اما منطقه غنی نیست. ولی از آن طرف ما عسل هایی داریم که در منطقه کوهستانی یا منطقه خشک هستند اگر چه کندو ،عسل کم میدهد ولی عسل از نظر مواد مؤثره بسیار غنی است. مثلاً میزان پلی فنل در عسل های خوب 8 صدم درصد است . اما ما در چنین نمونه هایی عسل هایی را داشته ایم که بیش از دو یا سه برابر این میزان پلی فنل داشته اند.
نحل منفرد: پلی فنل چیست ؟
محسن فتحی نجفی: پلی فنل مجموعه آنتی اکسیدانها و مجموعه فلاونوئیدهایی است که به عنوان مواد مؤثره ی درمانی در عسل مطرح هستند یعنی اگر ما بخواهیم بگوییم یک عسل یا هر ماده دیگری خاصیت درمانی طبیعی دارد مبنایش فلاونوئیدها و آنتی اکسیدانها و مجموعه پلی فنل هایی است که درآن وجود دارد .
نحل منفرد: خب من یک مقدار برگردم به محصولات تان ، چند محصول مختلف است فکر میکنم کرم بره موم ، ژل بره موم ، دهان شویه بره موم ، عصاره بره موم و ...
محسن فتحی نجفی: بله و قرص بره موم...
نحل منفرد: اول درباره قرص بره موم ، قرصی که تولید کرده اید همین بره موم طبیعی است یا کاری روی آن انجام داده اید؟
محسن فتحی نجفی: نه ،بره موم فرآوری می شود و یک سری تکنیک روی آن پیاده می کنیم که مواد مؤثره اش را بگیریم ، ببینید در مورد قرص بره موم ، اگر بخواهم از کل به جزء بیایم، به قول طلبه ها: خداوند هیچ چیز را بی دلیل خلق نمی کند ، اگر ما بره موم را آنالیز کنیم از نظر مواد چند بخش عمده دارد یک بخش موم و واکس و رزین آن است. یک بخش هم مواد فعال در آن است. بیشتر از نود و پنج درصد مواد تشکیل دهنده ی بره موم آن واکس و موم و رزین و مواد دیگری است که بصورت جامد در بره موم وجود دارد. از نگاه من به عنوان یک نیمه متخصص علت وجود اینها در بره موم این است که این مواد محافظ مواد فعالی هستند که زنبور آنها را جمع آوری می کند. این مواد قابل هضم توسط ما انسانها یا حیوانات نیست. یعنی شما هیچ انسانی را نمی بینید که داخل معده اش موم را بتواند هضم کند ولی زنبور خودش می تواند. یعنی زنبور توانمندی این را دارد که موم را تولید کند و موم را هضم و استفاده کند. بنا براین از نگاه من موم و واکس و رزینی که داخل بره موم است حافظ آن مواد موثره و طلایی است که زنبور با زحمت آن را تولید کرده است. جالب اینجا است اگر زنبور در شرایط بدی باشد عسلش را مصرف می کند ، مومش را مصرف می کند ، گرده اش را مصرف می کند ، ژل رویالش را مصرف می کند ولی هیچوقت بره مومش را مصرف نمی کند. بره موم سیستم ایمنی کندو است. سیستم حفاظتی کندو است. بنا براین این طوری طراحی شده که بتواند کندو را حفاظت کند. حالا اگر شما بره موم را خام مصرف کنید شاید از کل مواد فعال داخل بره موم درصد کمی را بدن انسان در معده هضم و استفاده کند. مابقی آن به صورت غیر قابل استفاده دفع می شود. ما آمدیم یک فنی را روی بره موم پیاده کردیم. آن هم این بود که این واکس و رزین را ازش گرفتیم و خودمان یک واکس و رزین طبیعی مجازی به آن دادیم که مواد فعالش بتوانند داخل بدن ما راحت تر آزاد شده و استفاده شوند.
نحل منفرد: یعنی با خوردن خود بره موم این اتفاق نمی افتاد. یعنی آن واکس و رزین اجازه نمی دهد که مواد فعال آن جذب شود؟
محسن فتحی نجفی: نه ببینید بره موم در واقع یک پوشش بزرگی دارد ، مواد فعال که داخل این پوشش هستند ، آهسته آهسته آزاد می شوند. بدن ما نمی تواند این پوشش مومی را هضم کند تا بتواند مواد مؤثره داخل اش را به طور کامل جذب کند. چون این مواد محافظ از جنس پروتئین نیستند.
نحل منفرد: یعنی در مصرف بره موم طبیعی مقدار جذب مواد مؤثره خیلی کم است؟
محسن فتحی نجفی: بله خیلی پایین است بنا براین ما آمدیم قرص را طوری ساختیم که مواد فعال بتوانند آزاد شوند. برای این کار مواد فعال را با ترکیبات طبیعی مثل ساکاروز و لاکتوز مخلوط کردیم و بعد آن را به صورت قرص بسته بندی کردیم. اگر قرص های بره موم طبیعی را دیده باشید همه آنها سیاه است. یعنی مشخص است که بره موم را آورده اند و فقط پرس کرده و قرصش کرده اند. مال ما دقیقا برعکس قضیه است قرص سفید و زیباست و مصرف کننده از رنگ سیاه یا طعم خاص آن شکایتی ندارد. چون روکش قرص ، روکش شیرینی هست حتی بچه ها مصرف می کنند و برایشان قابل استفاده است.
نحل منفرد: این مواد فعال چی هستند؟
محسن فتحی نجفی: عرض کردم همین پلی فنل ها مجموعه پلی فنل ها ، ویتامین ها و مینرال ها هستند. اینها موادی هستند که داخل بره موم وجود دارند تا بتوانند ترکیب حمایتی از کندو را ایجاد کنند.
نحل منفرد: خب شما درمورد کرم گفتید که از پایه کرم استفاده می کنید. یعنی مواد مؤثره ی بره موم را که استخراج کردید آن را با پایه کرم مخلوط می کنید. آیا این مواد دیگری که در محصول استفاده می شود مواد شیمیایی هستند؟ آیا آنها می توانند عوارضی داشته باشند؟
محسن فتحی نجفی: نه ببینید کرم ها کلاً بر دو نوع پایه ساخته می شوند. یک نوع آن با پایه مواد طبیعی مثل گیلیسرین و چربی های طبیعی و این جور چیزها و بخش بسیار کوچکی هم مواد شیمیایی ساخته می شود. مقدار مواد شیمیایی که در این نوع استفاده می شود به قدری ناچیز است که تاثیری روی عملکرد کرم ندارد. ببینید گاهی در تولید خود کرم ها از مواد موثره ی شیمیایی استفاده می کنند که مثلاً سریع رنگ پوست را سفید کند. که بله این مضر است. ولی در پایه کرم ها ماده ی مؤثره ی خاصی استفاده نمی شود. پایه کرم ها حامل هایی هستند که شما می توانید هر ماده ای را به آن اضافه کنید. علت اینکه ما از پایه کرم استفاده کردیم هم این بود که مثلاً من با دمبه کرم را درست کردم ، خیلی هم خوب بود ولی روغن دمبه با اینکه بسیار کیفیت و اثر بخشی خوبی دارد ولی مصرف کننده رغبت نمی کند که از آن استفاده نماید. چرا که دو تا بو با هم در این کرم وجود دارد. یکی بوی دمبه و دیگری بوی بره موم. اختلاط این دو یک مقدار تاثیر گذار بود. از طرف دیگر ما ندیدیم کسی اعتراضی داشته باشه که پایه کرم مشکل یا عارضه ای ایجاد کرده باشد . به هر حال سعی شده اینها به شکلی استاندارد سازی شود. ما معتقدیم این محصول هر چی طبیعی تر باشد بهتر است.
البته اگر شما مایل باشید می توانید از لوسیون بره موم استفاده کنید. اما هر کدام از این محصولات یک کاردبردی دارد. مثلاً اگر شما بخواهید بره موم ماندگاری بیشتری روی پوست داشته باشد نمی توانید از لوسیون استفاده کنید. چون لوسیون یا ژل بلافاصله خشک می شود. در صورتی که کرم پایداری اش بیشتر است. مثلاً برای زخم بستر کرم را استفاده می کنیم. چون این ماده مؤثره باید تا یک مقداری آنجا بماند. همین وجود قسمت چربی یا قسمت پایه کرم کمک می کند که ماده ی موثره روی بخش آسیب دیده قرار بگیرد. بنا بر این یکی از دلایلی که ما از پایه کرم استفاده کردیم این بود. البته ما سعی کردیم ساده ترین پایه کرم را استفاده کنیم نه ترکیبات پیچیده ای که در بازار وجود دارد. به هر حال یک بخش خیلی جزئی از این پایه کرم ها مواد نفتی هست. که طبیعی هم هست و ما این مواد نفتی را هم به عنوان ترکیبات طبیعی تلقی می کنیم .
نحل منفرد: خود موم زنبور عسل نمی توانست این نقش را ایفا کند؟
محسن فتحی نجفی: البته بخش زیادی از این پایه کرم ها اصلاً موم هست.
نحل منفرد: سؤال دیگر آنکه آیا محصولات شما دارو محسوب می شوند؟یعنی آن چرخه های کنترلی دارو را برای گرفتن مجوز در وزارت بهداشت باید طی کند ؟
محسن فتحی نجفی: ببینید وزارت بهداشت نه در ایران بلکه در تمام دنیا موادی را که ترکیبی هستند و آثارشان آثار جامع است مکمل تلقی می کند. مثلاً شما یک گیاه را می گویید این گیاه باعث از بین رفتن ترشا می شود. این به عنوان مکمل تلقی می شود. ولی اگر گفتید مثلاً منتولی که در این گیاه هست را عرضه کنیم که باعث از بین رفتن ترشا می شود این دیگر می شود دارو . اگر ماده ی خاصی را ثابت کنید که می تواند اثر درمانی داشته باشد این می شود دارو. اما اگر مجموعه ای از مواد هست که اثر یا آثاری را ایجاد می کنند این دیگر می شود مکمل. حالا مکمل ها می توانند پیشگیری کننده یا درمان کننده باشند. در دنیا بره موم را به عنوان دارو مطرح نمی کنند اما به عنوان یک مکمل از آن برای درمان استفاده می کنند.
نحل منفرد: پس محصولات شما هم به عنوان مکمل مطرح است؟
محسن فتحی نجفی: بله
نحل منفرد: موارد مصرف این محصولات چیست؟
محسن فتحی نجفی: ببینید بره موم یک طیف وسیعی از مصارف درمانی دارد. به عنوان مثال الآن از بره موم در درمان سرطان ها استفاده می شود. افرادی که رادیو تراپی شده اند ، سرطان دارند و لنفویست های خونشان پایین می آید در اینها بره موم کمک می کند که بدن خودش را بالا بیاورد. برای کمک به کبد و تنظیم آنزیم های کبدی استفاده می شود. برای تنظیم هورمون های بدن استفاده می شود. سوخت و ساز بدن را تنظیم می کند. سیستم های مرتبط با هورمون های رشد را تنظیم می کند. این مطالبی که خدمتتون عرض میکنم در واقع ما خودمان در دانشگاه ها رویش کار کردیم و آنها را اثبات کرده ایم و یک بخشی آن کارهایی بوده است که در دنیا انجام شده . یعنی کار شخص من نیست که بگویم من انجام داده ام. مجموعه ای از دانشمندان دنیا در بیست سال گذشته روی بره موم کار کرده اند. الآن بیش از 1500 مقاله کاربردی و بیش از 300 پتنت محصول در دنیا وارد شده که نسبت به...
نحل منفرد: فقط در مورد بره موم؟
محسن فتحی نجفی: بله فقط در مورد بره موم ، که نسبت به محصولات مشابه یا مثلاً عوامل مشابه یک عدد بالایی هست. همین نشان میدهد که بره موم می تواند در خیلی از موارد درمانی مصرف بشود. مثلاً در پانسمان روت کانال دندان استفاده می شود. برای دندان ، به عنوان دهانشویه برای حذف باکتری ها و حذف عملکرد اکسیداسیون روی دندان استفاده می شود. در درمان زخم ها هم برای ترمیم زخم و هم برای جلوگیری از رشد باکتریها در اطراف زخم استفاده می شود. دیگه عرض کنم خدمت شما ...
نحل منفرد: در مورد زخم پای دیابتی ها چطور؟
محسن فتحی نجفی: بله حتی یکی از همکاران در تهران که لارو درمانی می کنند از لوسیون بره موم برای زخم پاهای بسیار شدید کمک می گیرند و با استفاده از محصولات بره موم خوشبختانه درمان و التیام انجام می شود.
نحل منفرد : با کرم بره موم؟
محسن فتحی نجفی: با لوسیون و کرم ، لوسیون به دلیل نفوذ پذیری زیاد در مناطقی که عمق زخم زیاد است استفاده می شود. بعد از اینکه لایه ای روی زخم ایجاد شد در مرحله ی بعد از کرم استفاده می کنیم تا چربی آن بتواند پایداری بیشتری را ایجاد کند. برای همین ما یک پروژه ی دکترای تخصصی را در دانشگاه علوم پزشکی مشهد اجرا کردیم که قبل از سال پایان یافت. در این پروژه روی افرادی که زخم پای دیابتی داشتند کار کردند و نتایج بسیار خوبی گرفتند. تز انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی موجود است و در این پروژه از کرم و لوسیون تولید شده شرکت سورن تک توس استفاده کرده بودند. بنابراین بره موم آثار جامعی دارد.
نحل منفرد: حالا با این اوصافی که گفتید یعنی آزمایشات بالینی روی این محصولات انجام شده است به این معنا که یک بیمار این محصول را استفاده کند و دیگری نکند و این دو با هم مقایسه شده اند؟
محسن فتحی نجفی: بله همه اینها انجام شده
نحل منفرد: چه کارهایی کرده اید؟ یک مقدار توضیح بدهید.
محسن فتحی نجفی: سایت ما هست اگر دیده باشید یکسری از این نتایج را در آن قرار داده ایم. مثلاً اگر دیده باشید یکسری از پروژه هایی که کار شده عناوین اش در سایت هست . در سایت مقالات جدید 2014 ، کارهای بالینی و مقالاتی که در مورد آثار بره موم در دنیا انجام شده و کارهایی که ما خودمان در ایران انجام داده ایم همچنین طرح هایی که در دانشگاه علوم پزشکی مشهد تا سال 90 انجام داده ایم و الآن هم ادامه دارد و سایر کارهایی که در دانشگاه بابل ، دانشگاه یزد و دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است را قرار داده ایم . یکی از این کارها در مورد بررسی اثر بره موم در بهبود زخم در پای دیابتی بوده که عرض کردم اخیراً تمام شده یکی دیگر بررسی اثر بره موم بر قند خون و لیپید های سرم در بیماران دیابتی نوع 2 بوده است اینها مقالاتش وجود دارد ...
نحل منفرد: اینها که می فرمایید متن مقالاتش هم در سایت هست؟
محسن فتحی نجفی: خیر متن مقالات مرتبط در پایان نامه ها وجود دارد. یکی دیگر از این کارها بررسی اثر لیپید بر قند خون هست دیگری بررسی اثر دهانشویه ی بره موم در پیشگیری و درمان التهاب ناشی از اشعه درمانی در سرطان های سر و گردن است که این اولین پروژه ای بود که ما روی بره موم در دانشگاه دندانپزشکی مشهد انجام دادیم.
نحل منفرد: روش کار چگونه بوده است ؟
محسن فتحی نجفی: روی بیست بیمار با بره موم کار شد و بیست بیمار با دارونما . بعد آثارش بررسی شد. بعد از دوران درمان تمام بیست بیماری که تحت درمان بره موم بودند خوشبختانه درمان شدند. خوب شدند. حتی پزشک هایی که روی آن کار می کردند خودشان احساس ناراحتی می کردند که چرا ما بیست بیمار را که می توانستند درمان بشوند را درمان نکردیم و دارو نما به آنها دادیم.
نحل منفرد: در رابطه با زخم پای دیابتی یا قند خون چطور ، همین طور عمل شده است؟
محسن فتحی نجفی: نه در زخم پای دیابتی دیگر سیاست بر این شد که دیگر دارو نما را کنار بگذاریم. صرفاً بیمار را درمان کنیم و آثار قبل و بعدش را بررسی کنیم. که اصطلاحاً اِتیک نداشته باشد. یعنی خدای نکرده بیمار رنج اینکه می خواهد از ماده ای غیر مؤثر یا کم مؤثر استفاده کند نداشته باشد.
مورد دیگر برای افرادی که آفت دهان شایع و تقریباً دائمی دارند ، استفاده شد. در این آزمایشات ما به بیمار گفته بودیم روزی یک عدد قرص بخورد هر هفته بیماران بررسی می شدند و بعد از 60 روز آنالیز انجام شد و تمام بیماران که تحت کنترل بودند آفت دهانشان از بین رفت یا شدتش کاهش پیدا کرد.
نحل منفرد: یعنی کامل درمان شدند و دیگر برنگشت؟
محسن فتحی نجفی: بله من الآن به شما بگویم ما در منزل خودمان تا قبل از مصرف بره موم همه آفت دهان داشتیم . مخصوصاً همسرم. به جرأت بگویم الآن بیش از هشت سال است که ما هیچکدام دچار آفت دهان نشده ایم.
نحل منفرد: پس باید ما را هم یکی از مشتریان پر و پا قرص خود بدانید چون این مشکل را داریم!
محسن فتحی نجفی: در قسمت دیگری از بخش اخبار سایت سورن تک توس بحث استفاده از بره موم در پالپ دندان است. وقتی که عصب کشی می کنند در روت کانال دندان یک مشکلی که ایجاد می شود این است که آنجا خونریزی و احتمال آلودگی و هم موضوع ترمیم مطرح است. این سه تا مشکل با هم وجود دارد. معمولاً دندان پزشکان یک پانسمان داخل کانال می گذارند که ضد باکتری است. فقط می تواند جلوی رشد باکتری ها را بگیرد. بعد باید صبر کنند تا آن قسمت ترمیم شود تا روی دندان را پوشش دهند.
آزمایش تأثیر بره موم در پانسمان روت کانال دندان در سه پایان نامه ی دانشجویی دوره ی دکترای تخصصی در مشهد انجام شد. این پروژه سه بخش بود و در این سه بخش کاملاً مشهود شد که تمام مواردی که تحت درمان قرار گرفتند درمان شدند و زخم و آلودگی شان در حد صفر بود.
برای درمان سرطان تخمدان خانم ها با استفاده از فرآورده های بره موم هم در بیمارستان امام رضا (ع) کار مطالعاتی انجام شده است. آن هم خوشبختانه توسط دانشگاه علوم پزشکی انجام شد.
دلیل اینکه در ایران کارهای بالینی را روی بره موم انجام دادیم تأیید نشده بودن آن در دنیا نبود بلکه استفاده از بره موم در نقاط مختلف دنیا تاریخچه ای بسیار قدیمی دارد. جالب است که شما بدانید که بره موم ماده ای است که در اروپا به عنوان پیشگیری کننده از سرماخوردگی معروف است. چرا که هوای اروپا سرد است سرما خوردگی هم در آنجا زیاد است لذا از بره موم فراوان استفاده می شود. شاید در اروپا 80 درصد مردم می دانند پروپولیس چیست؟ اما در ایران شاید دو درصد مردم هم ندانند بره موم چیست.
نحل منفرد: بله همانطور که خودتان گفتید هروقت بگویید بره موم می گویند موم!
محسن فتحی نجفی: بله اصلاً الآن در روسیه بره موم را به عنوان پنیسیلین روسی می شناسند. در جنگ های تزاری که داشته اند یا جنگ های بعد از آن برای زخم های عمیق سربازان توسط شمشیر یا جراحات جنگی تنها ماده ی درمانی شان همین بره موم بوده است. آن را بازش می کردند روی دستمال های تمیز می گذاشتند و روی زخم را با آن پانسمان می کرده اند و مطمئن بودند آلودگی ایجاد نمی کند و از طرف دیگر ...
نحل منفرد: بره موم خالص را استفاده می کردند؟
محسن فتحی نجفی: بله . در قسمت دیگری از بخش اخبار سایت خلاصه ی بحث مربوط به سرطان سر و گردن را گذاشته ام. اینجا خیلی جالب است که ببینید چطور اثر کرده است. اینجا این بیمار را می بینید که چطور رویش اثر کرده یا در این قسمت برای آفت دهان نتایج کاری که در دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده وجود دارد.
نحل منفرد: آیا روی پروستات هم کار شده؟
محسن فتحی نجفی: روی پروستات در مقالات زیادی کار شده روی بحث پروستات روی بحث کنترل .... .
نحل منفرد: چون اخیراً یکی از مشتریان ما که از همین قرص های بره موم طبیعی استفاده کرده بودند اثرات خیلی خوبی دیده بودند و خیلی ابراز رضایت می کردند و تقاضای تهیه دوباره ی آن را داشتند ، گفتم شاید شما هم در این خصوص کار کرده باشید؟
محسن فتحی نجفی: ببینید یک آقایی بود از تهران زنگ زد ایشان فیستول داشتند. این فیستول با فاصله شاید ده تا پانزده سانت داخل بود. یعنی قبل از مخرج و خب بنده ی خدا واقعاً مشکل داشت. آثارش خیلی عجیب و غریب بود. خودش باید هر روز با سرنگ آنتی بیوتیک تزریق می کرد و داستانهای عجیب و غریبی داشت. یکی از همکاران ایشان را معرفی کردند. من به ایشان گفتم: من الآن نمی توانم به شما پیشنهاد کنم که بره موم را تزریق کنید. ولی بیایید روزی یکی دوتا قرص بره موم بخورید. خورد و بعد از مدتی زنگ زد که من خیلی بهتر شده ام. دردم کمتر شده است ولی ترشحاتم هنوز هست. خب این هم طبیعی است چون آنجا مجرایی است که همیشه آلوده است ، نمی شود هم که خارج از آلودگی باشد. بعد به ایشان یک سیستم ترکیبی دادیم که به جای تزریق آنتی بیوتیک در منطقه از لوسیون استفاده کنند. تزریق یعنی از طریق سرنگ در آن منطقه استعمال می کرد. شاید یک هفته از آن موقع گذشت گفت ترشحاتم خیلی خوب شده فقط یک موقع که معذرت می خواهم یبوست می گرفت باعث می شد که یک مقدار برگردد. ما به ایشان یک دستور غذایی دادیم و به ایشان گفتیم از یک متخصص تغذیه هم کمک بگیر. خوشبختانه ایشان آثاری که بعد از 15 سال به قول خودشان با آن درگیر بوده اند که ضعف جسمی و ترشح و بوی بد را شامل می شد همه ی این مسائل کاهش یافت و رو به بهبود رفت.
نحل منفرد: یکی از آثاری که در مورد کرم ها و لوسیون هایتان فرموده بودید نقش حفاظتی روی پوست بود. این نقش حفاظتی چیست؟ مثلاً به عنوان ضد آفتاب عمل می کند یا چه نقشی دارند؟
محسن فتحی نجفی: ببینید پوست ما در معرض آلودگی ها ، نور یو وی ، گردو خاک وغیره است. خب مطلب اول این که ما باید پوستمان عاری از آلودگی باشد. عمده آلودگی که روی پوست بدن ما وجود دارد باکتری ای به نام استافیلوکوک اورئوس است. حتی بخشی از زخم های چرکی که در سطح بدن وجود دارد ناشی از این باکتری است. مثلاً روی پوست صورت جوانان زخم هایی وجود دار که به اشتباه آن ها را جوش غرور جوانی نام گذاری می کنند. اینها بعضی وقتها تبدیل به زخم می شود. مثلاً زخمی وجود دارد. اطرافش زخم های کوچک به شکل دانه های کوچک ایجاد می شود. آن که خوب می شود دوباره در جای دیگری شکل می گیرد. این همان اثر باکتری استافیلوکوک اورئوس است. وقتی فرد زخم را می ترکاند که چرکش بیرون بیاید ، باکتری دوباره وارد می شود. باکتری که وارد شد آلودگی بیشتر می شود و در آن حوزه نفوذ می کند. یکی از آثار ضد باکتری بسیار خوبی که بره موم دارد روی همین باکتری است. بره موم می تواند آن را از بین ببرد و به شدت هم از بین می برد. یعنی نسبت به استافیلوکوک اورئوس تأثیر خیلی بالایی دارد. این مطلب اول.
مطلب دوم ترمیم سطح پوست است. بافت های پوست که در مجاورت نور یو وی باشند از بین می روند. وقتی شما بیرون می آیید و پوست صورت شما می سوزد چرا می سوزد؟ بخاطر اینکه سلول نمی تواند گرما یا شدت نور را تحمل کند و شما بعد از دو سه روز می بینید پوست تکه تکه شده و کنده می شود. یعنی پوست مرده حاصل می شود. کرم یا لوسیون بره موم مانع از اکسیداسیون ایجاد شده توسط نور یو وی می شود و با مواد فعالی که دارد آنرا خنثی می کند.
در خصوص چین و چروک ، معمولاً افرادی که در فضای باز کار می کنند صورت شان خیلی چین و چروک دارد. یکی از دلایل آن هم از بین رفتن ویتامین سی ای هست که باعث سنتز کلاژن می شود. و حتی خود کلاژن . بره موم کمک می کند تخریب ویتامین سی ای که در سنتز کلاژن اثر می گذارد و اکسیداسیونی که باعث حذف کلاژن می شود اینجا به حداقل برسد. اگر ما می گوییم بره موم سیستم حفاظتی روی پوست دارد به این معنی نیست که مثل یک ماسک روی صورت باشد بلکه پوششی است که به بدن برای مقابله با عوامل آلوده و مقابله با نور یو وی و عوامل دیگر کمک می کند.
نحل منفرد: آیا مثل کرم های ضد آفتاب می تواند عمل کند؟
محسن فتحی نجفی: ببینید کرم های ضد آفتاب ، با ترکیبات شیمیایی یک لایه ی مجازی روی پوست ایجاد می کنند. این لایه ی مجازی اجازه نمی دهد که مواد آلوده کننده و نور یو وی و عوامل دیگر با پوست تماس داشته باشد. وجود این لایه خودش آثار سوئی دارد. نمیدانم این کرم ها را استفاده کرده اید یا نه آثار عجیب و غریبی دارند. ولی کرم بره موم در واقع یک سیستم حفاظتی و یک رفیق برای پوست است. من این طور بگویم بجای اینکه یک پوشش باشد تا پوست نتواند تنفس کند و زندگی خودش را ادامه دهد در واقع زندگی پوست را تمدید می کند و به آن کمک می کند. از طرف دیگر مانع از اثرات سوء نور آفتاب و گرد و خاک یا آلودگی های محیطی می شود.
نحل منفرد: پس از کرم های ضد آفتاب موجود در بازار مؤثر تر و بهتر است.
محسن فتحی نجفی: صددرصد حالا این چیزی که من خدمتتون عرض می کنم خوشبختانه ماست ما نیست ماست خداست .این نیست که نخواهیم بگوییم ماستمان ترش است . چیزی که هست این کرم ها را خانم ها باید تأیید کنند. منظورم بحث آرایشی و بهداشتی آن است. نبوده است خانمی که این را استفاده کند و بگوید آثار مثبت ندارد. یعنی من و شما که مرد هستیم شاید خیلی متوجه نمی شویم ولی خانم ها شاید نیم ساعت بعد از استفاده از کرم متوجه می شوند داستان اثراتش روی پوست شان به چه شکل است.
نحل منفرد: این فرآورده ها استفاده آرایشی هم می تواند داشته باشه مثلا لک ها را از بین ببرد یا روشن کننده باشد؟
محسن فتحی نجفی: ببینید لک ها ی پوستی یک نوع نیستند. انواع مختلفی دارند. لک هایی که حاصل بیماری باشند ، مثلاً یک سری از لک ها به دلیل مشکلات کبدی به وجود می آیند یا بخش دیگری از لک ها حاصل عدم تعادل در تولید رنگ دانه زیر پوست هستند. اینها باید از داخل ترمیم شوند و در این بخش ها ممکن است آثار این محصولات کم باشد اما لک هایی هستند که حاصل سوختگی هستند که این نوع لک ها را به خوبی ترمیم می کند.
نحل منفرد: منظور شما سوختگی با نور آفتاب است؟
محسن فتحی نجفی: بله لک های حاصل از سوختگی با نور آفتاب را به خوبی ترمیم می کند و خیلی جالب است که رد زخم را که کاهش می دهد و از بین می برد.
نحل منفرد: یعنی آنتی اسکار است...
محسن فتحی نجفی: واقعاً آثارش روی جوش صورت صد در صد تایید شده است. اخیراً هم یک شرکت که در حوزه آرایشی - بهداشتی در تهران فعالیت دارد ، آمپول بره موم را از یک کشور اروپایی وارد کرده است. اینها آمپول هایی مثل آمپول های ویتامین بی و ویتامین دی هست. مصرف کننده آن را می شکند و با پنبه روی قسمت زخم می گذارد. و زخم به مرور زمان درمان و اصلاح می شود. به هر حال این محصولات آثار وسیعی دارند که ما این تأثیرات را دیده ایم.
نحل منفرد: بنده چند تا سؤال در مورد بره موم داشتم. یکی اینکه گفتید آزمایشاتی انجام می دهید که فعالیت مواد موثره ی بره موم را تشخیص بدهید. اینها چه آزمایشاتی هستند؟
محسن فتحی نجفی: یکی از آزمایشات میزان اثر ضد باکتری بره موم هست. چرا که بره موم را عمدتاً به عنوان آنتی باکتریال یا ضد باکتری می شناسند. دیگری میزان پلی فنل اش هست و یکی هم حضور سرب هست. سرب را ما تأکید می کنیم. و میزان حلالیت آن ، اینها فاکتورهایی هستند که ما کنترل می کنیم.
نحل منفرد: یعنی بره موم های مناطق مختلف می توانند سطح متفاوتی از کیفیت را داشته باشند؟
محسن فتحی نجفی: صد در صد در این مورد شک نکنید.
نحل منفرد: یک اصطلاحاتی شما اشاره کرده بودید که من چندین سال است می شنوم ولی معنی اش را نمی دانم مثلاً عصاره آبی، عصاره اتانولی، عصاره گلیکولی؟اینها چه هستند؟
محسن فتحی نجفی: ببینید موادی که داخل بره موم هست حلا لیت شان متفاوت است. آنها قابلیت حل شدن در مواد مختلفی را دارند. بعضی ها در آب حل می شوند. برخی در الکل حل می شوند و بعضی دیگر در ترکیبات آبی الکلی مثل پلی اتیلن گلیکول. کاربردهای مختلفی هم دارند. مثلاً اگر بخواهیم برای شخصی شربت بره موم را تجویز کنیم نمی توانیم محلول الکلی را به او بدهیم. به هر حال از نظر شرعی و عرفی و هم از نظر اینکه ممکن است الکل اثرات منفی داشته باشد باید از محلول آبی استفاده کنیم.
نحل منفرد: پس عصاره ی آبی یعنی اینکه موادی از بره موم که در آب حل شده است.
محسن فتحی نجفی: احسنت
نحل منفرد: اتانولی یعنی بخشی که در الکل حل شده؟
محسن فتحی نجفی: بله درسته
نحل منفرد : گلیکولی و روغنی چی هست؟
محسن فتحی نجفی: آنهایی هستند که در ترکیبات چربی یا روغنی حل می شوند.
نحل منفرد : گلیکول هم چربی هست؟
محسن فتحی نجفی: نخیر پلی اتیلن گلیکول یک ترکیب الکلی هست.
نحل منفرد: و اینها بصورت تجاری خرید و فروش می شوند؟
محسن فتحی نجفی: بله الآن مثلاً یک شرکت کانادایی هست که من با آنها در ارتباط هستم. البته ارتباط کاری نه ، ارتباط در خصوص تبادل اطلاعات ، اینها فروشنده ی این محصولات هستند و در سطح دنیا اینها سی درصد عصاره ی اتانولی را عرضه می کنند. چرا که عصاره اتانولی بره موم به صورت تجاری می چرخد بعد آن را به عصاره ی آبی یا سایر محصولات تبدیل می کنند.
نحل منفرد: شما خودتان اینها را از کجا تهیه می کنید؟
محسن فتحی نجفی: بره موم را؟
نحل منفرد: بله
محسن فتحی نجفی: ما از داخل تهیه می کنیم بیشتر از مناطق هزار مسجد هست و مناطق جنوب خراسان که خب انصافاً بره موم آنها کیفیت خیلی خوبی دارد .
نحل منفرد: اگر زنبوردارها به شما مراجعه کنند محصول بره مومشان را می خرید؟
محسن فتحی نجفی: بله ، ببینید ما بره موم را کیلویی نمی خریم. بر اساس کیفیت می خریم. یک بره موم ممکن است از نظر کیفیت خیلی خوب باشد و لازم است که آدم پول خوبی هم برای آن بپردازد ولی بره موم دیگری ممکن است که حجم داشته باشد اما در آن موم زده باشند.
نحل منفرد : البته این را می دانید که قیر را خود زنبور می آورد؟
محسن فتحی نجفی: نه نه قیرش را که می دانم ولی مثلاً طرف میخواهد بره موم را از دیواره ی کندو بتراشد کاردکش را اگر درست بزند چوب با آن نمی آید دیگر. ببینید شما در یک گرم و صد گرم حساب نکنید حساب کنید که من مثلاً بخواهم دویست کیلو یا پانصد کیلو را بخرم. مثلاً من میخ داشتم در آن چوب داشتم و ...
نحل منفرد: برخی زنبوردارها اینها را با دست پاک می کنند؟
محسن فتحی نجفی: حالا ضایعات داخل بره موم بحثش جداست ولی مثلاً یک نمونه همین اخیراً برای ما آوردند این بیش از بیست درصدش موم بود. مشخص است بره موم با موم مخلوط شده است.
نحل منفرد: گفته بودید آزمایشاتی در مورد ژله انجام می دهید. اینها چه آزمایشاتی هستند؟
محسن فتحی نجفی: آن هم آزمایش های آنزیم اش هست. آزمایش های پلی فنل اش هست و آزمایش های آمینو اسید اش هست. یعنی ما بر اساس این دقیقاً ، یک ، صحت ژل رویال را تأیید یا رد می کنیم بعد از آن که صحتش تایید شد کیفیتش تعریف می شود که مثلاً کیفیت گرید ای دارد ، گرید بی دارد یا گرید سی دارد.
نحل منفرد: هزینه آزمایشات ژل رویال چقدر است؟
محسن فتحی نجفی: برای هر نمونه ژل رویال تقریبا 170 هزار تومان است ، در مورد آزمایشات عسل ما آنها را اصطلاحا چهار آزمون می نامیم که این 100 هزارتومان است و اگر آزمون های بیشتری را نیاز داشته باشند باید تعیین هزینه شود برای بره موم هم اگر بخواهیم آزمایشات آن را کامل انجام دهیم 220 تا 230 هزارتومان می شود.
نحل منفرد: ما با وجود ژله های چینی در بازار مواجه هستیم آیا تا به حال آنها را آزمایش کرده اید؟
محسن فتحی نجفی: ما در اینجا دوستی داریم که کارشان طب سنتی است و عسل و ژل رویال زیاد مصرف می کنند. ایشان یک نمونه برای ما آورده بودند ، طبیعی بود اما خیلی ضعیف بود. یعنی نسبت به ژل رویال های ایرانی خیلی ضعیف بود. به عنوان مثال در همان زمان یک نمونه ژل رویال از منطقه ی سنندج آورده بودند که بسیار کیفیت عالی ای داشت .
یعنی ایرانی ها خیلی بهتر است و اینکه گران تر هستند هم بی حکمت نیست؟
محسن فتحی نجفی: بیایید اسم ایرانی و خارجی نگذاریم. نمونه به نمونه باید بررسی کرد. مثلاً چند روز پیش یک نوع عسل آفریقایی را برای آزمایش آورده بودند که کیفیتش بسیار عالی بود یعنی بنده در کل مدتی که عسل های مختلف را آزمایش کرده ام چنین عسلی انصافاً ندیده بودم. این عسل از نظر رنگ سیاه و خیلی تیره بود و طعم آن حتی کمی به تلخی می زد.
نحل منفرد : می دانید که مال چه گیاهی بود؟
محسن فتحی نجفی: نمی دانم .
نحل منفرد: ویا از کدام منطقه از آفریقا؟
محسن فتحی نجفی: آن را هم نمی دانم . یک آقایی آورده بود و گفت این عسل آفریقایی است و حتی بحث تقلب را مطرح کردند و گفتند که این ممکن است تقلبی باشد ولی ما آزمایش های آن را که انجام دادیم دیدیم که این عسل صد در صد طبیعی است . بسیار کیفیت عالی ای داشت و من خودم به ایشان گفتم که اگر دارید من هم از آن می خواهم . به ایشان گفتم که قیمت آن کیلویی چند است که فرمودند کیلویی صد و پنجاه هزار تومان آن را عرضه می کنند. یا عسلی را از قزاقستان آوردند که آن را در مرز وزارت بهداشت گرفته بود که تقلبی است اما آزمایش که کردیم دیدیم بسیار کیفیت بالایی دارد . در کل نکته ای را بگویم که عسل را اگرکسی بگوید که من به صورت چشمی می گویم که این عسل خوب است یا نه جسارتاً من می گویم که این شخص اطلاعات کافی ندارد .
نحل منفرد: در خصوص بره موم و محصولات زنبور عسل و یا اگر صحبتی با زنبوردارها دارید بفرمایید؟
محسن فتحی نجفی: من به نظرم می رسد که ارتباط زنبوردارها و کارشناسان ما با زنبورداران و کارشناسان دنیا خیلی کم است. مثلا من از زنبوردارها ویا کارشناسان سئوال می کنم که شما ای پی موندیا (Apimondia ) می دانید چی هست و آیا در سایت ای پی موندیا رفته اید و یا در نشست های ای پی موندیا رفته اید خیلی از آنها اطلاع ندارند و یا نرفته اند . ممکن است که افراد دانشگاهی تک و توک در این همایش ها بنشینند و یا جلسات را پر کنند ولی نیاز هست که زنبورداران ما عسلشان را ببرند و به دنیا نشان بدهند و این هم لازمه اش آن است که عسل خوب تولید کنند تا دنیا آن را بپذیرد چرا که منطقه ایران خوشبختانه در جایی قرار گرفته است که از نظر غنای گیاهان دارویی بسیار بالا است. یعنی شما می بینید در کل کشور ما شمال ، جنوب ، غرب و شرق کشور مطمئناً کیفیت عسل و کیفیت بره موم زنبورهای ما بسیار خوب است و این هم بر می گردد به اینکه زنبور دار با وجود همه مشکلات زنبورداری و مشکلات مربوط به اقلیم و آب و هوا وقتی عسل را تولید می کند اشکالی ندارد که کم باشد اما خوب و با کیفیت آن را تولید کند و با قیمت خوب هم آن را بفروشد. البته نگاه ها باید در این خصوص تغییر کند مثلاً نگاه برخی از مسئولین ما در این خصوص این است که ما باید محصول ارزان دست مردم بدهیم. عده ای می گویند: چه کسی گفته است که عسل باید چهل و پنج یا پنجاه تومان باشد عسل مثلاً باید ده تومان باشد اما ما می گوییم که عسل ده تومانی عسل نمی شود. بعد هم برای زنبور دار یک کیلو عسل طبیعی بیشتر از این هزینه داشته است. به هر حال باید یک سودی هم برای خود زنبور دار باقی بماند به اضافه اینکه باید نگاه ها را در این خصوص تغییر بدهیم . بابا عسل که مربا نیست ، عسل یک فرآورده دارویی است که می تواند غذا هم باشد ، این طور به عسل نگاه کنیم عسل یک فرآورده دارویی است که می تواند غذا هم باشد ، شما برای دارو حاضرید هر قیمتی بدهید خوب برای عسل هم بدهید دیگر. صبح بنشین و با لذت هم صبحانه ات را بخور و هم دارویت را بخور...
نحل منفرد: خرج دوا و دکتر هم نکن...
محسن فتحی نجفی: بله و خرج دوا و دکتر نکن. نگاه ها باید تغییر کند باید از این تفکر که این یک غذای بی ارزشی است که اگر بود اشکالی ندارد از این حالت در بیاید و برود به سمت کالای مثمری که وقتی خریداری می شود به عنوان دارو آن را بگذارند در خانه و از آن به عنوان دارو استفاده کنند . من بارها این مطلب را به زنبوردارها گفته ام که شما اگر صد کیلو عسل پنجاه هزار تومانی تولید کنید بهتراست از اینکه پانصد کیلو عسل ده هزار تومانی تولید کنید . من الآن بچه های خودم شاید پنج شش سال هست که صبحانه چای نمی خورند و آب و عسل می خورند .
نحل منفرد: احسنت یعنی اصلاً چای را حذف کرده اید؟
محسن فتحی نجفی: خیر ما خودمان عادت داریم که چای بخوریم اما بچه ها اصلاً چای نمی خورند و صبح یک لیوان آب و عسل می خورند و می روند به مدرسه شان و این باعث شده است که هم سرحال باشند و هم از نظر تغذیه ای برای آنها آثار خوبی دارد .
بنا بر این پیشنهاد ما به زنبوردارها این است که اولاً با هم جمع شوند ، بارها من گفته ام بروند در سایتها ی بین المللی ثبت نام کنند و با هم جمع شوند و یک کلنی تشکیل دهند حالا لازم نیست که زنبوردارن یک منطقه یک مجموعه داشته باشند می توانند ازکل ایران از هر منطقه ای یکی یا دو زنبوردار در چنین مجموعه ای باشند و در این مجموعه تولید عسل خوب را گسترش بدهند حجم را کنار بگذارند و به کیفیت بپردازند چون مردم ما اگر بدانند یک جنس خوب هست مطمئن باشید که با قیمت خوب آن را می خرند. الآن وقتی در برخی مغازه ها وارد می شوید وقیمت عسل را می پرسید می بینید یک شیشه عسل را به قیمتی می دهد که اصلاً منطقی نیست وقتی محاسبه می کنید قیمت شیشه آن را ، بسته بندی آن را و بیست درصدی را که باید به مغازه دار بدهد می بینید عسلش می شود کیلویی دو هزار و پانصد تومان .
نحل منفرد: آخر این چه طور عسلی می تواند باشد !؟
محسن فتحی نجفی: اصلاً با منطق تولید جور نیست . به هر حال امیدواریم که این اطلاع رسانی که شما می کنید بتواند اثر مثبتی داشته باشد. ما هم از محصولات آنها ارتزاق می کنیم. من بره موم را اول یعنی سال های 86 تا 88 کیلویی بیست هزار تومان می خریدم یعنی بره موم خیلی خوب را و الآن کیلیویی هشتاد تا صد هزار تومان به سختی می خرم ، اشکالی ندارد من که گران می خرم از آن سمت آن را محصول می کنم و می فروشم و مشکلی نیست خیلی هم خوب است ولی خوشحالم که زنبوردار به این نتیجه رسیده است که علاوه بر عسل بره موم هم هست که اگر خوب آن را جمع کند کیلویی صد هزار تومان آن را می خرند.
نحل منفرد: متشکر ، آیا در روند تحقیقات شما از طرف انجمن های زنبورداری که داریم به شما کمکی شد؟
محسن فتحی نجفی: خیر بنده با یکی از مجموعه ها در کرج جلسه ای گذاشتم و همین بحث را با آنها مطرح کردیم که بیایید یک آزمایشگاه تخصصی بزنید خب استقبال هم کردند حتی الآن دارند از محصولات ما می برند و در مجموعه ی خودشان آنها را دارند ولی در کل نگاهشان با هزینه کردن منفی است ، یعنی متأسفانه مجموعه زنبورداری کشور با هزینه کردن برای کنترل عسل مخالف هستند یا اینکه نمی توانند تصور کنند که عسلی که حتی خوب آن را درست می کنند بیاید و کنترل شود و این به نظر من اشتباه است. اما اینکه مصرف کننده حس کند که کس دیگری غیر از خودتان هست که شما را کنترل کند این در اعتماد او خیلی مؤثر است.
نحل منفرد: آقای دکتر در کشور ما روی کیفیت محصول مجموعه های بسته بندی کننده ی عسل هیچ نظارتی نمی شود یعنی اگر گواهی ای هم به آنها داده می شود می آیند و روی خط تولید آنها یا کارگاه و کارخانه آنها گواهی به آنها داده می شود چرا در کشور ما اینگونه است؟
محسن فتحی نجفی: ببینید من نمی خواهم بحث وارد موضوعات فرهنگی و سیاسی شود اما کل مطلب این است که ببینید اول باید تفکر از حالت سود آوری مطلق به سود آوری و سلامت برگردد یعنی اگر شما دارید دارویی درست می کنید با این نگاه درست کنید که این دارو اول بتواند مریض شما را درمان کند بعد از آن بتواند یک درآمدی هم برای شما داشته باشد اما اگر تفکر این باشد که فقط درآمدزایی برای شما داشته باشد مطمئن باشید غش داخلش می شود. باید این نگاه ایجاد شود که ما باید یک دوران گذار را رد کنیم و در این دوران همه شاید ضرر کنیم اما بعد از این دوران دیگر کسی نمی آید عسلی را صرفاً با یک لیبل تجاری بخرد بلکه عسلی را خواهد خرید که یک لیبل بهداشتی داشته باشد این را به نظر من باید بگذرانیم.
نحل منفرد: چقدر جای آن خالی است که ما مؤسساتی غیر دولتی را داشته باشیم که بیایند و گواهی هایی را ارائه دهند مبنی بر آنکه بر روی یک کارگاه بسته بندی عسل نظارت دارد و یک گواهینامه ای را به آن ارائه می دهند که آن مجموعه تحت نظارت است؟
محسن فتحی نجفی: این به نظر من مهم نیست . شما خودتان سابقه زنبورداری دارید. می دانید هر پارت از عسل در مناطق مختلف طعم و بو و مزه و آثار متفاوتی دارد بنا بر این هر یک از اینها در هر فصلی باید یک گواهی بهداشتی جداگانه برای خودش داشته باشد .
نحل منفرد: منظور بنده این است که مجموعه ها باید یک ساز و کار کنترل کننده داشته باشند که هر عسلی که تولید می کنند از نظارت این کنترل کننده عبور کند.
محسن فتحی نجفی: من پیشنهادم این است که مجموعه هایی تشکیل شوند فارق از بحث انجمن ها چرا که وقتی صحبت از انجمن می شود عده ای می خواهند رئیس آن باشند و عده ای می خواهند از اسم تجاری آن استفاده کنند خارج از این تعاریف مجموعه هایی تشکیل شوند که بتوانند عسل را یک جا بیاورند تا آزمایش شود و از آنجا پخش شود و این باعث می شود که شما برایتان سود داشته باشد و اگر آزمایش می شود ناراحت از این نیستی که امروز عسلتان با قیمت کمتری ارائه شود چون مجموعه متعلق به خود شما ست و تلاش خواهید کرد که سود آن را بهینه کنید از طرف دیگر مؤسساتی موظف باشد که هر عسلی که می آید در این مجموعه یک گواهی بهداشتی برای آن صادر کنند و حتی بازرس بگذارند برای مراکز بسته بندی و نمونه را منطبق کنند و درجه کیفیت عسل ها را روی آن نصب کنند که وقتی محصول وارد بازار می شود مشتری بداند که این محصول تحت نظارت فلان مجموعه درجه کیفیتش مثلا آ است . حال درجه آ برای چه خوب است ، برای درمان ، گرید بی برای تغذیه یا گرید سی برای شربت درست کردن البته مثال کلی می زنیم فردا مسئله دار نشود. الآن در دنیا دارند این کار را انجام می دهند . همین انجمن های ای پی موندیا یا مجموعه هایی که ای پی تراپی انجام می دهند و ... به این نتیجه رسیده اند که ما با عسل اول باید سلامت را حفظ بکنیم و بعد تجارت کنیم غیر از این راهی وجود ندارد.
نحل منفرد: ما در مجموعه خودمان سعی کرده ایم که این کار را بکنیم اما در مقیاس کوچک طبیعتاً تأثیر کوچکی دارد ولی اگر این مقیاس بزرگ شود یعنی همه باهم این کار را بکنند هم یک اعتبار بزرگی هست و هم یک ساز و کار نظارت کننده برای همه شکل می گیرد.
محسن فتحی نجفی: من به ذهنم می رسد که عسل باید از محدوده غذا خارج شود یعنی استاندارد عسل که در استاندارد های ملی به عنوان استاندارد غذا مطرح می شود باید از این محدوده خارج شود و برود به عنوان مکمل غذایی مورد ارزیابی قرار گیرد حالا نمی گوییم استانداردهای دارویی را روی آن اعمال کنند بلکه حداقل به عنوان مکمل مورد ارزیابی قرار گیرد اگر کیفیت عسل اینطور بررسی شود به شما قول می دهم قیمت آن هم حتما بالای هفتاد هزار تومان خواهد بود.
نحل منفرد: و این به نفع اقتصاد زنبوردارها خواهد بود.
محسن فتحی نجفی: شک نکنید در آن زمان زنبورداری نخواهد بود که بگوید پول کارگر ندارم پول تغذیه ندارم و مشکلات مشابه که زنبوردارها دارند .
نحل منفرد: خیلی ممنون از اینکه وقتتان را به ما دادید.
محسن فتحی نجفی: خواهش می کنم من نمونه ای از محصولاتمان هم برای شما آورده ام.
نحل منفرد: متشکر ان شاء الله عکس آنها را هم در وبلاگ قرار خواهیم داد ، خیلی لطف کردید.
مشهد - شهریور 93
شرکت سورن تک توس - دکتر محسن فتحی نجفی
مشهد – شهرک صنعتی توس – انتهای شهرک فناوری صنایع غذایی و بیوتکنولوژی شمال شرق – ساختمان شرکت صنایع ریزبینی – طبقه ی سوم – شرکت سورن تک توس
09155041295 – 05116673327 - 05115424821
معانی اصطلاحات علمی موجود در متن
بیوتکنولوژی: بیوتکنولوژی مجموعه ای از روش ها برای تولید ، تغییر و اصلاح فرآورده ها (نظیر محصولات دارویی ، کشاورزی غذایی) نژاد گیاهان و جانوران و تولید میکرو ارگانیسم ها جهت کاربردهای ویژه است که به این منظور از ارگانیسم های زنده استفاده می کند.
بیولوژیک: لغت بیولوژیک به معنی زیست شناختی یا علوم زیستی است.
روت کانال دندان: مجرای ریشه ی دندان.
آنتی اکسیدان ها : موادی هستند که از تشکیل رادیکال های آزاد در سلول ها جلوگیری میکنند. آنتی اکسیدانها نقش مهمی در پیشگیری از سرطان دارند.
فیزیولوژیک: فیزیولوژی علمی است که به بررسی مکانیسم نقش سلولها، بافتها و دستگاهها در موجودات زنده میپردازد.
زخم بستر: زخم بستر یا زخم فشاری ضایعه ای است که در پوست و بافت های زیر پوستی و بر اثر فشار ممتد و طولانی مدت بر پوست ایجاد می شود (مثل زمانی که فرد زمین گیر شده است). زخم بستر اغلب در نقاطی از بدن ایجاد می شود که پوست روی یک برجستگی استخوانی قرار گرفته و در بین آنها عضله ای وجود ندارد مانند پاشنه و بین باسن ها.
زخم پای دیابتی: زخم پای دیابتی به هر گونه آسیب که نتیجه مستقیم دیابت و یا عوارض دراز مدت و یا مزمن دیابت در پای بیمار است گفته می شود.
منتول : اسانس خنک کننده ی نعناء .
فلاونوئیدها: یکی از مواد موجود در گیاهان فلاونوئیدها هستند . این ترکیبات به دلیل فعالیت آنتی اکسیدانی شان مورد توجه هستند. آنها در شهد و گرده ی گل ها وجود دارند و زنبور عسل آنها را به کندو می آورد . دست کم 16 نمونه از آنها در عسل شناسایی شده اند. هر قطره و هر قاشق عسل حاوی مقادیری میکروسکوپی از آنها است که همین مقدار توان تأثیر گذاری قدرتمندی را در بدن دارد.
رادیوتراپی(پرتو درمانی): پرتو درمانی یکی از روشهای درمانی در دانش پزشکی برای درمان سرطان است. در جریان پرتو درمانی با استفاده از اشعه یا پرتوهای دارای انرژی زیاد سلول های بیمار یا مشکوک را از بین می بریم.
لنفوسیت: لنفوسیت ها نوعی از گلبول های سفید خون هستند که در سیستم ایمنی مهره داران نقش دارد.
کلاژن: کلاژن پروتئینی است که در ماتریکس خارج سلولی جانوران، وجود دارد. کلاژن فراوانترین پروتئین بدن محسوب میگردد. پروتئین کلاژن بصورت رشتههای کلاژن مشاهده می شود. رشتههای کلاژن در همه انواع بافت هم بند به میزان متفاوت یافت می شوند. سنتز کلاژن بهوسیله فیبروبلاست ها مشابه ساخت سایر پروتئینها میباشد.
پتنت: پتنت سند ثبت اختراع یا یک حق اختصاصی است که به یک اختراع داده میشود. یک پتنت ضامن حفظ مالکیت اختراع برای صاحب آن است. حفاظت برای مدت زمان محدودی است که عموماً 20 سال میباشد.
لیپید: لیپیدها ردهای از ترکیبات آلی دارای هیدروکربن هستند که از مواد بنیادین تشکیل دهنده ی ساختار و کارکرد بافت های زنده بشمار میآیند.
آنزیم: یک ماده آلی است که یک فرایند شیمیایی را در یک موجود زنده تقویت یا تضعیف می کند ولی خودش دگرگون نمی شود.
ای پی موندیا Apimondia : فدراسیون جهانی زنبورداران.
ای پی تراپی Apitherapy :دانش استفاده ی دارویی از محصولات زنبور عسل برای درمان بیماری ها.
فیستول مقعدی: فیستول مقعدی همواره به دنبال آبسه ی مقعدی ایجاد می شود ( آبسه ی مقعدی عبارت است از حفره ی عفونی انباشته از چرک در اطراف مقعد) و تونل کوچکی است که غده ی مقعد را در محل ایجاد آبسه به پوست ناحیه ی باسن در جایی خارج از باسن متصل می کند.
اتیک : واژه ی اتیک (Ethique ) اغلب به معنای علم اخلاق به کار می رود.
منبع:نحل منفرد
فروشگاه لوازم زنبورداری جهانی واقع در شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی یکی از مجهزترین فروشگاههای لوازم زنبورداری در منطقه شمال غرب کشور می باشد که در زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات و محصولات زنبوداری به صورت عمده و خرده فروشی با زنبوداران عزیز همکاری داشته و توانسته است با پشتکار و بروز رسانی مداوم و تهیه ملزومات زنبوداری درجه یک رضایت زنبوداران عزیز را فراهم آورد.
این فروشگاه توانسته است انواع لوازم زنبوداری تولید داخل و خارجی را برای اولین بار در سطح منطقه و کل ایران عرضه نموده و نمایندگی فروش اکثر تولید کنندگان داخلی را کسب نماید.
این فروشگاه جهت سهولت در خرید و تهیه ملزومات زنبوداری و بروز رسانی اطلاعات زنبوداران اقدام به راه اندازی کاملترین سایت زنبورعسل و فروشگاه لوازم زنبوداری نمموده است.
آدرس اینترنتی سایت زنبورعسل ایران
فروشگاه لوازم زنبوداری
آدرس :آذربایجان شرقی مرند فروشگاه لوازم زنبوداری جهانی 09144929484
سایت زنبور عسل ایران (لوازم زنبورداری جهانی) از سال 1388 با هدف ترویج و اشتراک گذاری مطالب زنبورداری توسط مدیر سایت مهندس امین جهانی از شهرستان مرند پایه گذاری گردید تا زنبورداران بتوانند در کنار هم از تجربیات یکدیگر استفاده نمایند . امید است با استفاده از مطالب ارائه شده در سایت گامی در جهت مدرنتر شدن صنعت زنبورداری برداشته باشیم.