نحل منفرد: یکی از موضوعاتی که زنبورداران همیشه با کنجکاوی به آن نگریسته اند سبک زنبورداری صنعتی در آمریکای شمالی است. ابعاد بزرگ و راندمان بالای زنبورداری در این منطقه زنبورداران را شگفت زده می کند. در گفتگو با " حسین یگانه راد " زنبوردار ایرانی فعال در کشور کانادا ابعاد و ویژگی های شیوه زنبوردارای صنعتی را مورد بررسی قرار دادیم. وی در این مصاحبه توضیحاتی در مورد شیوه ی تولید ملکه ی زنبور عسل کاسپین و مکمل کاسپین سولوشن نیز ارائه کرد.
نحل منفرد : آقای یگانه لطفاً خودتان را معرفی بفرمایید؟
حسین یگانه : من حسین یگانه راد متولد سال 1351 در روستایی به نام کوشکه سرا بین نوشهر و چالوس هستم. شغل خانوادگی ما در کنار کشاورزی پرورش زنبورعسل هم بود. پدر و اجداد من در کار پرورش زنبورعسل بودند. خودم از سن 8 تا 10 سالگی زنبورداری را با یک کندو شروع کردم. البته در کنار خانواده . همان سالهای اول ، یادم هست سال 1363 بود که یک کندو 140 کیلو عسل داد. این کندو برای من علامت خورد چون نژاد برایم اهمیت داشت. سال 65 پنج کندو و سال 68 هفتاد و پنج کندو و همینطور ادامه داشت تا به 350 کندو رسید. و سال 1378 به کانادا آمدم.
در سال 1368 یک کار علمی را با سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران شروع کردم که موضوع آن پیدا کردن کلنی های مقاوم به کنه بود. یک منطقه جنگلی را پیدا کرده بودم که زنبوردارها به آنجا نرفته بودند اما کنه به آنجا رفته بود. می دانید که پیشروی کنه مسائل خاص خودش را دارد. می گویند هر سال 30 کیلومتر پیشروی می کند. البته این بستگی به شرایط محیطی دارد. در برخی جاها بیشتر پیشروی می کند.
نحل منفرد : زنبورهای آنجا به کنه مقاوم بودند؟
حسین یگانه : زنبوری آنجا بود که با وجود کنه باقی مانده بود. کنه سال 57 – 58 به ایران وارد شد. من به سازمان پژوهشها گزارش کرده بودم که این زنبور با وجود ابتلا به کنه توانسته است باقی بماند. در آنجا آقای مهندس ..... بود که به خاطر مسائل سن و سال من به موضوع اهمیت نداد. البته همکاری و دوستی با ایشان ادامه داشت و من سال 69 مقداری روی کنه آکارین کار کردم.
نحل منفرد : کنه آکاراپیس ؟
حسین یگانه : بله آکاراپیس وودی . خلاصه کار و همکاری من با مراکز علمی ایران ادامه داشت اما من را تحویل نمی گرفتند چون تصورشان طوری بود که به عنوان یک زنبوردار علاقه مند به من نگاه می کردند.
یک اتفاق جالب سال 65 برای من پیش آمد . از طریق آقای کوروش تیرگری برادر زاده ی آقای دکتر سیاوش تیرگری که متخصص حشره شناسی در دانشگاه تهران بودند کتاب های مرتبط با زنبورداری به دست من رسید. بسیار علاقه مند بودم و هر کتاب مرتبط با زنبورعسل به دستم می رسید با سرعت آن را می خواندم. شاید باورتان نشود اما من 60 کتاب را در 60 روز خواندم. در شبانه روز شاید 4 – 5 ساعت می خوابیدم و بقیه را کتاب می خواندم. علت این بود که تا قبل از آن به این کتاب ها دسترسی نداشتم. اصلاً نمی دانستم که این قدر منابع در خصوص پرورش زنبور عسل وجود دارد.
خلاصه منابع از هر جا که به دستم می رسید می خواندم ، از سازمان پژوهشها ، از دامپزشکی خانم دکتر امامی ، مؤسسه ی سرم سازی کرج آقای دکتر جلیلی ، با همه اینها سعی کردم ارتباط داشته باشم ولی در کل به خاطر سن کم خیلی حرف هایم را در این سازمان ها جدی نمی گرفتند.
سال 73 – 74 بود که به کمک بستگانم که آزمایشگاه انسانی داشتند روی کشت های میکروبی بیماری های باکتریایی زنبور عسل کار کردیم. آزمایشگاه دقیق و آزمایشگاه فرشاد آزمایشگاه هایی بودند که در ارتباط با بیماری های انسانی کار می کردند اما از امکانات آنها برای مطالعه بر روی زنبورعسل استفاده می کردم. دختر عمه ام کارشناس بیوتکنولوژی و میکروبیولوژی بود و به من کمک می کرد. در آنجا ما فهمیدیم که اطلاعات در خصوص محیط های کشت در ایران خیلی پایین است. بعد که به کانادا آمدم متوجه شدم حتی اطلاعات کانادا و آمریکا هم در رابطه با میکروب ها خیلی پایین است. بعد ها فهمیدم که بحث های میکروبیولوژی فراتر از آن است که یک میکروبیولوژیست بتواند در یک آزمایشگاه دامپزشکی یا انسانی روی آن کار کند. کار ما شامل یک روش پیشرفته شناسایی میکروبیولوژی در ارتباط با بیماری های زنبورعسل بود.
نحل منفرد : بیشتر در مورد کدام بیماری ها کار می کردید؟
حسین یگانه: بیشتر روی لوک اروپایی و آمریکایی کار می کردیم که هم زمان به 3-4 عامل میکروبی دیگر برخورد کردیم. این میکروب ها شامل لاکتوباسیلوس ، سدومناز [و یک میکروب دیگر] بودند. اینها باکتری هایی بودند که به عنوان عامل بیماری های زنبور عسل گزارش نشده بودند. نتایج کارهایی را که با کمک دختر عمه و پسر عمویم در این حوزه انجام می دادیم را برای تأیید نزد خانم دکتر نسرین معظمی و آقای دکتر کیانی در سازمان پژوهشها فرستادیم.
این باکتری ها را جدا سازی می کردیم و به طور مستقل به زنبورهای سالم می خوراندیم تا تشخیص دهیم که به طور مستقل به عنوان عامل بیماری زا عمل می کنند یا نه.
خلاصه این کارها را انجام می دادیم تا اواخر سال 75 که من به سربازی رفتم. همان موقع در سال 1995 دعوت نامه ای را از لوزان سوییس و در سال 1997 از بلژیک دریافت کردم. در آنجا سه تا از مقاله هایی که ارائه کرده بودم پذیرفته شده بود اما سرباز بودم و نتوانستم بروم تا سال 1999 که برای گرد هم آیی جهانی ای پی موندیا( apimondia اتحادیه جهانی زنبورداران) به کانادا آمدم. اینجا که آمدم ویزای شش ماهه داشتم. قبل از آن در ایران تولید ژل رویال و ان کرومزوم ( n-chromosome ) را شروع کرده بودم و از سال 63 – 64 روی نژاد کاسپین کار کرده بودم. از سوی دیگر از سال های 71-72 که ژل رویال ان-کروموزوم را تولید کرده بودم روی زنبوردرمانی (Apitherapy ) هم کار کرده بودم. در آن زمان به طور اتفاقی متوجه شده بودم که ژله روی درمان زخم معده جواب می دهد.
نحل منفرد : لطفاً در همین جا بگویید این اصطلاح ان-کرومزمی یعنی چه؟
حسین یگانه : الآن برای شما توضیح می دهم. می دانید که کروموزوم ها در فعاليت های حياتى و مخصوصاً در انتقال صفات ارثى اهميت به سزائى دارند .در موجودات زنده به صورت جفت جفت هستند. یعنی کروموزومها دو به دو لنگه و نظير يکديگرند. هر کروموزوم صاحب يک لنگه ی همتاى خود است. که یکی از آنها از اسپرم و دیگری از تخمک آمده است و با نماد (n2) شناخته می شود. می دانید که زنبور نر تنها از تخمک ملکه تولید می شود که توسط هیچ اسپرمی بارور نشده لذا تنها نیمی از کروموزوم ها را دارد. وقتی ما می گوییم ان-کروموزوم در اینجا n به معنای نصف تعداد کرومزومها است. یعنی 50% کروموزوم ها. شما وقتی می گویید لارو نر می توانید به جای آن بگویید لارو ان - کروموزومی.
حالا چرا به این نوع ژله ان - کروموزومی می گوییم به این دلیل که در پیوندی که زده می شود از لاروهای نر استفاده می کنیم. البته اخیراً متوجه شدیم حتی وقتی از لارو کارگر استفاده کنیم مقدار اسید های چرب موجود در ژله ی تولیدی می تواند بالا باشد البته نه به اندازه لارو نر.
نحل منفرد : یعنی شما برای تولید ژله از لارو های کارگر پیوند نمی زنید و از لاروهای نر پیوند می زنید درست است؟
حسین یگانه : بله لارو نر دیگر تبدیل به ملکه نمی شود تا دو سه روز دوره لاروی اش را طی می کند و بعد از 2 – 3 روز خودش از ژله جدا می شود . این مطالب را ما از سال 2011 گزارش کرده ایم. البته برخی از مراحل تولید مخفی نزد خودمان است اما اصل مطلب را ما گزارش کرده ایم. این مطلب در سال 2011 در بوینس آیرس آرژانتین مطرح و بعد از آن در گردهم آیی های مختلفی مثل آلمان ، شیکاگو ، نیویورک ، چین و کیف اکراین مطرح شده است. گردهم آیی های دیگر هم از من می خواهند که در رابطه با این موضوع مقاله بدهم که البته به دلیل سایز بزرگ عملیات زنبورداری صنعتی و مشغله کاری همه جا نمی توانم بروم.
می دانید که زنبور برای تولید ژل رویال دو مجموعه غده مجزا در قسمت سر و در فک دارد. تا قبل از گزارش ما تصور بر این بود که همه لاروها تا قبل از سه روزگی از یک نوع ژل رویال تغذیه می شوند.در تحقیقاتی که من انجام دادم متوجه شدم که اسیدهای چرب و پروتئین موجود در ژله تولید شده برای لارو کارگر ، ملکه و نر با هم فرق دارند. اینکه قبل از این چه کسی آن مطلب را گزارش کرده بود نمی دانم . اما همین ها است که بین 30 تا 70 درصد مطالب مطرح شده در بسیاری از کتاب های زنبورداری از نظر متد ، تکنیک و روش اشتباه است. به دلیل این که دو فاکتور مهم در زنبورداری وجود دارد که روی آن کار نکرده اند . یکی نقش تغذیه ( nutrition ) و دیگری نقش فرومونها ( pheromones ) در زندگی زنبور عسل است. هر چیزی در زندگی زنبورعسل که روی آن دست بگذارید یک جوری با اینها در ارتباط است.
وقتی برای تولید ژله از لارو نر استفاده کنید اسید های چرب ژل تولید شده 10 برابر لارو ملکه است. اگر از لارو کارگر استفاده کنید اسید های چرب 6 تا 7 برابر لارو ملکه است. در تولید ژله مهم نیست از چه نوع لاروی استفاده می کنید مهم این است که زنبور از طریق تغذیه با کیک گرده که دارای فرومون لارو باشد خوب تغذیه شود تا پروتئین لازم برای تولید ژله را داشته باشد. به این طریق زنبور سلول را پر از ژله می کند. در سایت ما (www.caspianapiaries.com ) تصاویر این هست.
تولید خوب ژل رویال و ان-کروموزوم بر می گردد به حجم گرده و فرومونی که ما در کاسپین سولوشن داریم.
نحل منفرد : بیائید کمی در مورد زنبور داری صنعتی صحبت کنیم . زنبورداری صنعتی چگونه است؟
حسین یگانه : ببینید همه قسمت های زنبور داری صنعتی خیلی بزرگ است. تکنیک های شما باید قابلیت اجراء در واحد های بزرگ را داشته باشد. به عنوان مثال وقتی شما می خواهید عسل 10هزار کندو را برداشت کنید با روش تکان دادن قابها که در ایران انجام می شود نمی توانید کار کنید. شما هزار تن عسل خواهید داشت. در اینجا شما نمی توانید آن را با دست تکان بدهید.
نحل منفرد : شما برای این کار از چه وسیله ای استفاده می کنید؟
حسین یگانه : اینجا دو روش وجود دارد بعضی ها از ماده ای شیمیایی استفاده می کنند که زنبور به پایین برود اما من خودم از دستگاه فلوئر که باد تولید می کند برای تکاندن زنبورها استفاده می کنم. شما باید ماشین آلاتی را داشته باشید تا بتوانید در روز 10 تن عسل را از موم جدا کنید در غیر این صورت اصلاً نمی رسید کار را انجام دهید. خلاصه همه چیز دارای سایز صنعتی است.
بگذارید برای شما مثالی بزنم . امروز که شما تماس گرفته اید 14 آگوست است . ما کلاً 45 روز وقت داریم تا کارهایی که می گویم را انجام دهیم. من باید 200 تن عسل را از کندو بگیرم و اکستراکتور کنم. باید به 11 هزار کندو داروی کنه بدهم. باید 200هزار لیتر شربت را جهت تغذیه به زنبورها بدهم. 40هزار طبقه باید از روی کندوها جمع آوری شود. 11هزار کندو را باید در 5 نقطه جمع کنم. اینها الآن در 100 تا 150 منطقه پخش هستند که باید در 5 تا 10 منطقه جمع شوند. تا بتوان آنها را در ماشین های بزرگ بار کرد. واحد های ما 48 تایی و 80 تایی هستند .
نحل منفرد : یعنی زنبورهای شما در جاهای مختلف پخش شده اند.
حسین یگانه : بله در واحد های 48 تایی و 80 تایی
نحل منفرد : 11هزار کندو را !
حسین یگانه : بله بیشتر واحد ها 48 تایی است که در فواصل مختلف مساحتی در حدود 70 در 100 کیلومتر را پوشش داده است.
نحل منفرد : آیا در این 100 کیلومتر فقط شما زنبورداری می کنید و زنبورداران دیگر حق ورود به آن را ندارند؟
حسین یگانه : بله هر زنبوردار بزرگ محدوده خاصی را برای خودش دارد. حالا شما این حجم کار را توجه کنید. بعد باید 2هزار ملکه تعویض شوند که برای این کار باید ملکه های قدیمی گرفته شوند آن هم نه از یک جمعیت 5 قاب یا 10 قابی بلکه از یک زنبور قوی و ملکه ی جدید به کندو معرفی شود. اینها را وقتی زنبوردار معمولی نگاه می کند برایش قابل مقایسه نیست. همه این کارها می طلبد که شما تکنیک های مناسب مقیاس بزرگ را در کار داشته باشید . تکنیک هایی که من از آنها استفاده می کنم شاید 90 درصد با زنبوردارهای معمولی متفاوت باشد. وقتی به مشکلی برمی خورم می نشینم و فکر می کنم. بدون غرور و بدون توجه به مسائل حاشیه ای. اینجا بحث مدیریت این سیستم مطرح است. اوائل مقداری روی روش ایرانی خودم کمی متعصب بودم. اما کار که مطرح می شود منیت کنار می رود. باید بیایی و یک سیستم عملی برای کار پیدا کنی. بهترین کار همیشه این است که برویم از کسانی که در این کار تجربه بیشتر دارند سؤال کنیم ، روش های آنها را کپی کنیم و فقط 15% از روش های شخصی استفاده کنیم.
در زمینه بیماری ها و آفات مقیاس صنعتی با کوچک از نظر تحدید پذیری فرقی نمی کند. کنه ، لوک آمریکایی ، لوک اروپایی یا نوزما همه این ها می توانند کل مجموعه را از کار بیاندازند. به همین دلیل همیشه باید مراقب آمار و ارقام مربوط به آزمایشات ابتلاء زنبورها به این بیماری ها باشید. مقابله با هر بیماری در یک سیستم برای خودش دارای یک تکنیک است.
بهترین روش برای یادگیری سیستم صنعتی این است که شخص بیاید و دو سال داخل سیستم کار کند. در یک سال تکنیک ها را یاد بگیرد و یک سال روی آنها تمرین کند. من اینجا در کار سم زنبور عسل و ژل رویال و سایر محصولات جانبی کار می کنم . با اصرار آمریکایی ها مسئول زنبوردرمانی هم شدم و یک مقدار کارهای حاشیه ای این چنینی هم دارم. لذا فعال تر از خود کانادایی ها و آمریکایی ها عمل می کنم. کسی در این سایز کار ، زنبورش را از برتیش کلمبیا به آلبرتا جا به جا نمی کند . من به خاطر این فاصله بیش از 200 تا 300 هزار دلار هزینه جابه جایی بیشتر از بقیه دارم.
نحل منفرد : شما ملکه هایی را که استفاده می کنید خودتان پرورش می دهید؟
حسین یگانه : در مورد تأمین ملکه ما دو روش داریم. به یکی از موفق ترین ایستگاه های کیفی پرورش ملکه آمریکا سیستم و ملکه های لاین را داده ام و آنها ملکه کاسپین پرورش می دهند. در ابتدای بهار که هوای کانادا سرد است ما 50% ملکه ها را از آنها می خریم و 50% دیگر را خودمان تولید می کنیم.
نحل منفرد : شما فقط از نژاد کاسپین استفاده می کنید؟
حسین یگانه : من حقیقتاً تعصبی بر روی نژاد خودم ندارم. ولی سالیان زیادی هر نژادی را که گرفتیم حتی 50% این هم بازدهی نداشته است. کارنیولان ، کارنیکا حتی راشین کوئین روسیه و هر نژادی که در کانادا و آمریکا پرورش می دادند را گرفتیم ، هر نژادی را که امتحان کردیم 50% این هم بازدهی نداشته است. از نظر مقاومت به بیماری هایی مثل لارو گچی و ... هم کارآیی لازم را نداشتند. هر کس می گوید من نژاد خوبی دارم به او می گوییم 30 تا ، 50 تا برای ما بفرست . اما این روی 5 % از زنبورستان است که آنها را امتحان می کنیم . 95% از کاسپین استفاده می کنیم چون نمی شود که ریسک کرد.
نحل منفرد : ملکه هایتان را بعد از چه مدت عوض می کنید؟
حسین یگانه : دوست دارم که سالی یک بار آنها را عوض کنم اما عملاً در سال دوم آنها را عوض می کنم.
نحل منفرد : چه زمانی از سال ملکه ها را عوض می کنید؟
حسین یگانه : ما اسفند ماه شروع به تعویض برخی از ملکه ها می کنیم. از فروردین تا تیر هم ملکه ها را تکثیر و آرام آرام با ملکه های پیر جایگزین می کنیم.
نحل منفرد : خب یکی از مسائل این است که زمستان شما احتمالاً خیلی طولانی است.
حسین یگانه : تقریبا 7 ماه زمستان داریم.
نحل منفرد : چند ماه زنبور شما فعالیت دارد؟
حسین یگانه : 5 ماه فعال هست ولی دو ماه آخر زمستان یعنی قبل از آنکه حتی زنبور بتواند پرواز داشته باشد ما کار را شروع می کنیم.
نحل منفرد : چه کار می کنید؟
حسین یگانه : ببینید مثلاً من سالانه بین 20 تا 40 تن گرده از چین می خرم.
نحل منفرد : که کیک گرده درست کنید؟
حسین یگانه : به ازاء هر کندو سه چهار کیلو گرده می خریم و به آنها اشعه می دهیم تا اگر عامل میکروبی داشته باشد از بین برود و بعد از آنها برای تغذیه در زمستان استفاده می کنیم.
با سلام ممنونم از مدیریت سایت و سرورم نحل منفرد مشکلات ما فروش عسل هست جایی که بازار پر است از عسل های کارخانه ای و عسل های وحشتناک ..... حال تولید عسل و نهایتا رشد این صنعت با این وضعیت کانادا چگونه می تواند شکل بگیرد در حالی که عسل مرغوب مشتری ندارد البته صنعت حقه بازی و مخ زنی مردم که شاید البته شاید حقشان هم باشد خوب رشد کرده و جایی برای رشد تکنواوژی و نیازی برای آن دیده نشده است . مطالب بالا را که خواندم دوست دارم به وضیعت خودمان گریه کنم ما کجا آنها کجا
فروشگاه لوازم زنبورداری جهانی واقع در شهرستان مرند استان آذربایجان شرقی یکی از مجهزترین فروشگاههای لوازم زنبورداری در منطقه شمال غرب کشور می باشد که در زمینه تولید و عرضه لوازم و تجهیزات و محصولات زنبوداری به صورت عمده و خرده فروشی با زنبوداران عزیز همکاری داشته و توانسته است با پشتکار و بروز رسانی مداوم و تهیه ملزومات زنبوداری درجه یک رضایت زنبوداران عزیز را فراهم آورد.
این فروشگاه توانسته است انواع لوازم زنبوداری تولید داخل و خارجی را برای اولین بار در سطح منطقه و کل ایران عرضه نموده و نمایندگی فروش اکثر تولید کنندگان داخلی را کسب نماید.
این فروشگاه جهت سهولت در خرید و تهیه ملزومات زنبوداری و بروز رسانی اطلاعات زنبوداران اقدام به راه اندازی کاملترین سایت زنبورعسل و فروشگاه لوازم زنبوداری نمموده است.
آدرس اینترنتی سایت زنبورعسل ایران
فروشگاه لوازم زنبوداری
آدرس :آذربایجان شرقی مرند فروشگاه لوازم زنبوداری جهانی 09144929484
سایت زنبور عسل ایران (لوازم زنبورداری جهانی) از سال 1388 با هدف ترویج و اشتراک گذاری مطالب زنبورداری توسط مدیر سایت مهندس امین جهانی از شهرستان مرند پایه گذاری گردید تا زنبورداران بتوانند در کنار هم از تجربیات یکدیگر استفاده نمایند . امید است با استفاده از مطالب ارائه شده در سایت گامی در جهت مدرنتر شدن صنعت زنبورداری برداشته باشیم.
خوشحال می شویم سر بزنید https://telegram.me/joinchat/BhKPxDvgEvMLm42vxdbEKA